«Κάθε πράγμα είναι μέσα σε όλα τα πράγματα». Σε αυτό το αναγνωστικό ταξίδι εξερευνούμε ένα μεγάλο εύρος του λογοτεχνικού φάσματος, καθώς συνεχείς είναι οι αναφορές σε σπουδαία ευρωπαϊκά έργα και άλλα από τη Λατινική και Κεντρική Αμερική. Τα περάσματα αυτά με παροιμιώδη χρήση της γλώσσας και μία επιτηδευμένη φόρμα στον τρόπο γραφής δημιουργεί μία συνθήκη που μετατρέπει τον τίτλο συνειρμικά από “τέχνη της φυγής” σε “τέχνη της γραφής”. Αναζητείται με πάθος και ευρύτητα η νοητική-συναισθηματική αλήθεια και πληρότητα που δίνει σώμα και νόημα στις λέξεις.

Από αυτό το εξαιρετικό μυθιστόρημα δε θα μπορούσαν να λείπουν οι νοσταλγικές επιστροφές στο Μεξικό, που δηλώνουν βαθιά αγάπη για την πατρίδα και την ανάγκη του “ανήκειν”. Η ρευστή κοινωνικοπολιτική κατάσταση εμπνέει τον δημιουργό που δεν μένει ακίνητος σε ένα σημείο απλά να παρατηρεί. Νομικός, διπλωμάτης, μεταφραστής. Ένα διαρκές ταξίδι η ζωή του (Βαρσοβία, Βουδαπέστη, Παρίσι, Μόσχα, Πράγα). Είδε, γνώρισε, έμαθε πολλά για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Πιθανώς ενσωμάτωσε στοιχεία και γοητεύτηκε από την παιδεία, αλλά “πάντα σκεφτόταν σαν Μεξικανός”.

«Τα βιβλία, οι πίνακες, η μουσική, οι παιδικές αναμνήσεις, οι δρόμοι που περπατήσαμε». Αυτά μας καθορίζουν κι αφού ζεις στη συνέχεια γράφεις. Έχει μάλιστα μεγάλη διαφορά η καταγραφή των γεγονότων από την συγγραφή που έχει ξεκάθαρη στόχευση να ενισχύσει, να εμπλουτίσει, να δυναμώσει τον άνθρωπο με εφόδια γνώσης. Σε αυτό το σύμπαν τίθενται ζητήματα ύφους, περιεχομένου που μας οδηγούν στην “ταυτότητα” του συγγραφέα. Από τον κόσμο του δεν απουσιάζει η επαναστατική διάσταση, ο φόβος, η αγωνία, οι αντιφάσεις της ζωής και προτείνει το χιούμορ και το γέλιο ως πράξη αντίστασης.

Με οδηγό τα ταξίδια, γεωγραφικά και λογοτεχνικά, με ζωντανές μνήμες, με ζωτικές νοσταλγίες φτιάχνει ένα υπέροχο βιβλίο με πλουραλισμό γνώσεων που αγγίζουν και συνομιλούν με το θέατρο και τον κινηματογράφο. Η ποίηση έρχεται ως βάλσαμο και γιατρεύει τις πληγές του. Την ίδια στιγμή σε καμία περίπτωση δε χάνει την επαφή του με την πραγματικότητα. Το Βραβείο “Θερβάντες” αποτελεί επιστέγασμα της προσπάθειάς του και η μεγαλύτερη αναγνώριση της πληθωρικής γραφής του. Σε εκείνη την τελετή θα πει πως “η σωστή τοποθέτηση μίας λέξης σε μία φράση μετατρέπει την καθημερινή λέξη σε ένα πολυδιάστατο νόημα”.

Η “τέχνη της φυγής” έχει έναν μοναδικό τρόπο που συναντά τον Μπαχ. Η ύψιστη αξία της αρμονίας κι η φυγή ως τρόπος ζωής, με τα ίχνη να συναντώνται με τις μνήμες και τους απόηχους καθημερινών βιωμάτων κι εμπειριών. Ένα δοκίμιο και ταυτόχρονα ένα μυθιστόρημα με σημαντικά αυτοβιογραφικά στοιχεία. Ο Πιτόλ ανιχνεύει, αναζητεί το στίγμα μικρών θραυσμάτων και την υλοποίηση κρυμμένων οραμάτων. Ο τρόπος που ανοίγει τον διάλογο με τη λογοτεχνία δείχνει έναν δρόμο καρμικής συμπόρευσης, μία βαθιά ειλικρινή σχέση που χτίζεται κι ανανεώνεται δυναμικά καθημερινά. Από τα χρόνια της νιότης, της αθωότητας, της αυθεντικότητας μέχρι τη στιγμή του αποχαιρετισμού.

Το συνολικό πορτρέτο μας οδηγεί στον ίδιο τον Σέρχιο Πιτόλ. Σαν ένα αποχαιρετιστήριο γράμμα που θέλει να αφήσει σε όλους εμάς.  Έναν ύμνο στην ίδια τη λογοτεχνία και τη ανεξάντλητη δύναμή της. Είναι πολυτέλεια και κατάκτηση ζωής να μπορείς να κάνεις τη ψυχοθεραπεία σου μέσα από τη συγγραφή κειμένων για όσα σε απασχολούν. Ο Μεξικανός συγγραφέας αφήνει μία τεράστια παρακαταθήκη. Δημιουργεί ένα λαβύρινθο από τον οποίο θα απεγκλωβιστούμε μονάχα στο τέλος του τρίτου μέρους. Ως τότε όμως θα νιώσουμε την αίσθηση της πληρότητας και θα ωριμάσουμε μέσα από γεγονότα που στιγμάτισαν τον ίδιο την πατρίδα του και την κεντρική Αμερική.

Όλο αυτό το ταξίδι του επέτρεπε μέχρι την τελευταία κυριολεκτικά στροφή να “διανοείται” το μέλλον ως κάτι απέραντο, άγνωστο που όμως του έδινε ελπίδα και υποσχέσεις συνεχώς να το εξερευνήσει…

➸ ΙΝΦΟ: Το βιβλίο “Η Τέχνη της Φυγής” του Σέρχιο Πιτόλ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΔΩΜΑ. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε εδώ.