Στη νέα κυκλοφορία των εκδόσεων Αλεξάνδρεια ο έγκριτος συνταγματολόγος και πολιτικός στοχαστής, Αντώνης Μανιτάκης καταθέτει μία δοκιμιακή διεπιστημονική προσέγγιση με τη νομική, κοινωνική, σύγχρονη διάσταση του κράτους κι ιδιαίτερα της κυριαρχίας του. Με την πληρότητα των γνώσεών του και τη μακρόχρονη πολιτική διαδρομή έχει την ικανότητα να επανατοποθετεί και να επαναπροσεγγίζει τον κόσμο, διαβάζοντας τον κάθε φορά από μία νέα οπτική με άξονα τα σημεία των καιρών. Με αυτόν τον τρόπο διαλευκάνει γκρίζες ζώνες μέσω της κοινής λογικής και αποπειράται να εντάξει το “κοινό ευρωπαϊκό σπίτι” στο θηριώδες παγκόσμιο οικοδόμημα.

Από την ελληνική, στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα κι από εκεί προοδευτικά στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Το υποκειμενικό στοιχείο φυσικά υπάρχει, ωστόσο μέσα από την παράθεση γεγονότων ενισχύεται αυτό που θέλει να υποστηρίξει για ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο πολυδαίδαλης παγκόσμιας δικτύωσης και αντικρουόμενων συμφερόντων. Από τους Ρουσσώ, Χέγκελ, Γκράμσι μέχρι το παρόν επισημαίνεται η αλληλουχία αποτυχίας αγορών-κράτους, η επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού και ο μονόδρομος της παγκοσμιοποίησης βάσει της συνολικής εξέλιξης του κόσμου.

Δεν αγνοεί τολμηρές απόψεις, στα όρια της ουτοπίας, «το κράτος παραμένει τελικός κριτής» και φαίνεται να υιοθετεί στοιχεία της καντιακής θεωρίας περί “αυτονομίας-ισοτιμίας κράτους”. Η τεχνολογική έκρηξη κι η εξέλιξη των επικοινωνιών δημιουργεί έναν διαδικτυακό κηδεμόνα κι η κυριαρχία σε αυτό το νέο σύμπαν γίνεται αντικείμενο πολέμου ψυχρού, σιωπηλού, αλλά και οπλικού. Η ειρήνη παραμένει επιτακτικό αίτημα κι ο μαρασμός του κράτους φέρνει εθνικιστικές εκρήξεις. Ένας σύγχρονος Λεβιάθαν -το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα επιβάλλεται κι αντικαθιστά σε μεγάλο βαθμό τη δύναμη των όπλων στη νέα αυτή αρένα που επίκειται το μεγάλο ξεκαθάρισμα. Η πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μας φέρνει στο μυαλό τη ρήση του Τσάτσου για μία ευρωπαϊκή Συμπολιτεία.

Ο Μανιτάκης δε συμμερίζεται τον φόβο για την απόλυτη επικράτηση της παγκόσμιας διακυβέρνησης σε βάρος των μονάδων-κρατών. Δίνει μία αισιόδοξη νότα στην ανάγνωσή του και περιμένει αναβάθμιση του ρόλου του κράτους προσεχώς. Ο συγγραφέας υιοθετεί και προκρίνει ψύχραιμα τον τρίτο δρόμο, της χρυσής τομής, της συνύπαρξης, αλληλεπίδρασης και αμοιβαίας μεταβολής. Δεν παραλείπει όμως να ανησυχεί για τη ροπή των νέων δεδομένων με διαιρετικές συγκρούσεις που φέρνουν απολυταρχικά καθεστώτα στο προσκήνιο κι αποδυναμώνουν τη φιλελεύθερη Δημοκρατία, όπως τα κεκτημένα της.

Από την ενδελεχή έρευνα θα ήταν αδύνατο να απουσιάζει η Ελλάδα που υπέστη ραγδαίες αλλαγές σε όσα γνωρίζαμε μέχρι το 2010, με τις σκληρές παραχωρήσεις των μνημονίων, την παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας και την αναγκαστική προσαρμογή στα νέα δεδομένα για να καταφέρει να επιβιώσει στο πολυσύνθετο, παγκόσμιο, πλουραλιστικό σύστημα διακυβέρνησης. Οι επισημάνσεις είναι κρίσιμες για το κοινό μέλλον κρατών-παγκοσμιοποίησης. Διερωτάται και παραδέχεται απαντώντας έμμεσα πως το νέο πολιτικό σκηνικό δεν αναιρεί το κράτος, αλλά δίνει μία εικόνα του τοπίου, αφήνοντας περιθώρια ευελιξίας κι ακτίνα ελπίδας για το μέλλον.

Σε μία εμπεριστατωμένη ανάλυση της σύγχρονης κυριαρχίας-κράτους προτείνει πως θεμελιακά καλό είναι να σκεφτούμε τη συνάρθρωση μίας κοσμοπολίτικής πολλαπλότητας κρατών με αλληλοσύνδεση και σεβασμό μεταξύ των κρατών. Ποιοι μπαίνουν εμπόδιο προς αυτήν την κατεύθυνση;  Μπορεί η απόλυτη παγκόσμια διακυβέρνηση να φαντάζει σήμερα ουτοπία, αλλά η νέα ψηφιακά “εξελισσόμενη πραγματικότητα” της παγκοσμιοποίησης αποτελεί αναπότρεπτο γεγονός. Απαιτεί την αποδοχή του και τη χάραξη δρόμων με αυτό αποδεκτό ως μία ρίζα του “προβλήματος”.

Το επιμύθιο αυτού του δοκιμίου συμπυκνώνεται στη σκέψη πως η διεθνής εξουσία χρειάζεται την αναγκαία  συμφιλίωση εθνικού και διεθνούς σε μία πορεία προς την ισότητα, τη Δημοκρατία, τη νεωτερικότητα. Απαιτείται λοιπόν πρόταση κεντρικών λύσεων από την ανώτερη τάξη, που θα προκύψει μέσα από τη διαδικασία ενός ειλικρινούς διαλόγου που θα εξασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα.

➸ ΙΝΦΟ: Το βιβλίο “Η Κυριαρχία στο Θολό Τοπίο της Παγκόσμιας Διακυβέρνησης” του Αντώνη Μανιτάκη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε εδώ.