Ήθελα να γράψω για την πολιτική ταυτότητα και την πολιτική δράση στα πανεπιστήμια. Υπάρχουν πολλά στοιχεία στην ιστορία του Μπενζιόν Νετανιάχου που έχουν να κάνουν με τον φυλετισμό που προκύπτει όταν οι μεγάλες εθνοτικές ή φυλετικές συλλογικότητες καταρρέουν — οι αυτοκρατορίες καταρρέουν και ως αποτέλεσμα δημιουργείται ο φυλετισμός, λέει ο ίδιος ο συγγραφέας ορίζοντας την αφορμή για το βιβλίο. Η ιστορία του μυθιστορήματος «The Netanyahus» είναι βασισμένη στη ζωή του ακαδημαϊκού Μπενζιόν Νετανιάχου, του πατέρα του πρώην πρωθυπουργού του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου. Ο πρεσβύτερος Νετανιάχου διετέλεσε καθηγητής Ιουδαϊκών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ, από το 1971 έως το 1975. Ο Κοέν έμαθε την ιστορία της πρώτης επίσκεψης του Νετανιάχου στην πανεπιστημιούπολη του Κορνέλ από τον αείμνηστο κριτικό λογοτεχνίας Χάρολντ Μπλουμ, τον πιο διάσημο κριτικό λογοτεχνίας στον αγγλόφωνο κόσμο, ο οποίος θεωρούσε τον Κοέν έναν από τους κορυφαίους εβραιοαμερικανούς συγγραφείς όλων των εποχών. Από την άλλη, ο Ντουάιτ Γκάρνερ των New York Times τον χαρακτήρισε «μείζονα Αμερικανό συγγραφέα». Η αναρρίχηση Τζόσουα Κόεν στις κορυφές της αμερικανικής λογοτεχνίας υπήρξε εκρηκτική.

Η κριτική επιτροπή του βραβείου Pulitzer, το οποίο παρέλαβε πριν λίγο καιρό, χαρακτήρισε το βιβλίο «The Netanyahus» ως «ένα μελαγχολικό, γλωσσικά επιδέξιο ιστορικό μυθιστόρημα που εξετάζει τις ασάφειες της εβραϊκής-αμερικανικής ζωής, παρουσιάζοντας ιδέες κι αντιπαραθέσεις τόσο εκρηκτικές όσο κι η σφιχτοδεμένη πλοκή του».

Από την άλλη, ο Ντουάιτ Γκάρνερ των New York Times τον χαρακτήρισε «μείζονα Αμερικανό συγγραφέα». Η αναρρίχηση Τζόσουα Κόεν στις κορυφές της αμερικανικής λογοτεχνίας υπήρξε εκρηκτική.

Ο εκδοτικός οίκος Gutenberg θα κυκλοφορήσει το βιβλίο του 41χρονου συγγραφέα στην Ελλάδα το 2023 και γράφει για αυτό: «Ένα τολμηρό, σπαρταριστό και απολύτως πρωτότυπο campus novel, στα χνάρια των Φίλιπ Ροθ και Ντέιβιντ Λοτζ, και ήρωα τον εβραιοαμερικανό καθηγητή ιστορίας Ρούμπεν Μπλουμ (μυθιστορηματική εκδοχή του Χάρολντ Μπλουμ), που καλείται να κρίνει ως υποψήφιο για μια θέση στο πανεπιστήμιο, τον Μπενζιόν Νετανιάχου, πατέρα του τέως πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπεντζαμίν Νετανιάχου. Ήδη πριν από τη βράβευσή του το μυθιστόρημα επαινέθηκε από κοινό και κριτικούς για την τόλμη της ματιάς του Κόεν, την ασύλληπτη πρόζα του –σήμα κατατεθέν της γραφής του– για το διαβολικό χιούμορ του και για την ικανότητά του να συνδέει τα μεγάλα ζητήματα, όπως τον αντισημιτισμό και την εβραϊκή ιστορία με τις μικροιστορίες και τις ταπεινές και ανάξιες πράξεις της καθημερινότητας».

Για να πάρουμε μία πρώτη δόση από την σπουδαία γραφή του Κοέν, φέτος το καλοκαίρι θα κυκλοφορήσει επίσης από τις εκδόσεις Gutenberg το μυθιστόρημα του «Οι μεταφορές του βασιλιά». Πρόκειται για ένα αμερικάνικο τρίπτυχο που εξιστορεί την πορεία του Ντέιβιντ Κινγκ, Αμερικανού εβραίου δεύτερης γενιάς και ιδιοκτήτη μιας επιτυχημένης εταιρείας μεταφορών-μετακομίσεων. Tο 2015, δυο νεαροί ισραηλινοί, πρώην στρατιώτες στη Γάζα, φτάνουν στη Νέα Υόρκη και προσλαμβάνονται από τον μακρινό εξάδελφο Ντέιβιντ Κινγκ. τα πράγματα περιπλέκονται όταν ο Κινγκ τους βάζει να δουλέψουν στα συνεργεία των εξώσεων, για να κάνουν ουσιαστικά την ίδια δουλειά που έκαναν στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη ως στρατιώτες των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων. «Με τις “Μεταφορές του βασιλιά” ο Tζόσουα Κόεν επιχειρεί μια σειρά συγκρίσεων ανάμεσα στο Ισραήλ και την Αμερική, τον καταπιεστή και τον καταπιεσμένο, την κυρίαρχη κουλτούρα και τη μειονότητα. H αφήγηση συνδυάζει την κοινωνική ματιά του Μπέλοου και του Μάλαμουντ με το σαρδόνιο και ενίοτε φαρσικό χιούμορ του Φίλιπ Ροθ» συμπληρώνει ο εκδοτικός οίκος.

H Guardian χαρακτήρισε το «The Netanyahus» ως «μια κωμική ιστορική φαντασίωση – ένας εντυπωσιακός συνδυασμός λογοτεχνικής γνώσης και εκλεπτυσμένης τεχνικής, που εκφράζεται με τρόπο πλούσιο και εφευρετικό».

Τα έξι μυθιστορήματα του Τζόσουα Κοέν, οι πολλαπλές συλλογές διηγημάτων και μια συλλογή δοκιμίων εκτείνονται από το πειραματικό μοντερνιστικό έπος Witz (2010) μέχρι το διαδικτυακό μυθιστόρημα μεταφυσικής Book of Numbers (2015) και την πιο λεπτή «πανεπιστημιακή κωμωδία», το πολύκροτο «The Netanyahus». Αυτό που ενώνει τα έργα του είναι η γλωσσική επιδεξιότητα και ένα είδος ανησυχίας. Ο Κοέν δεν φαίνεται ποτέ ικανοποιημένος με αυτό που ορίζουμε ως μυθιστόρημα και εργάζεται πάντα με σκοπό να διευρύνει τα όρια του μυθιστορήματος.

Βρισκόμαστε στο Corbin College, κάπου στα βόρεια της πολιτείας της Νέας Υόρκης, τον χειμώνα του 1959-1960. Ο Ruben Blum, ένας Εβραίος ιστορικός -αλλά όχι ιστορικός των Εβραίων- συνεργάζεται με μια επιτροπή προσλήψεων για να εξετάσει την αίτηση ενός εξόριστου Ισραηλινού μελετητή που ειδικεύεται στην ισπανική Ιερά Εξέταση. Όταν ο Μπένζιον Νετανιάχου εμφανίζεται για μια συνέντευξη, με την οικογένειά του απροσδόκητα μαζί του, ο Μπλουμ παριστάνει τον απρόθυμο οικοδεσπότη με τους επισκέπτες του να προχωρούν στην καταστροφή των αμερικανικών εφησυχασμών του. Αυτό είναι το στόρι του βιβλίου με την μυθοπλασία με τη μη μυθοπλασία να οδηγούν σε μία άγρια ευρηματική, κωμωδία που ξεφεύγει από τα είδη της μίξης, της ταυτότητας και της πολιτικής και τελικά να βρίσκει τον Τζόσουα Κοέν στο απόγειο των δυνάμεών του.

«Κατά τη γνώμη μου, η διακήρυξη ή η παραδοχή του “βασίζεται σε αληθινή ιστορία” είναι ένα σαμποτάζ, και ειλικρινά μυρίζει ανασφάλεια και δικηγόρους»

«Η μυθοπλασία είναι το ψέμα που λέει την αλήθεια». Αυτή η φράση έχει κατά καιρούς αποδοθεί στην Dorothy Allison, τον Albert Camus, τον Neil Gaiman και σε καμιά δωδεκαριά άλλους. «Ο ορισμός της αλλάζει με κάθε μυθιστόρημα. Αν κάτι που γράφω έχει κάποια συγγένεια με την πραγματικότητα, θέλω να βεβαιωθώ ότι ξέρω τι φανταστικοποιώ και γιατί- ή, για να το θέσω αλλιώς, θέλω να ξέρω τι είναι αυτό στην αλήθεια που με εμποδίζει να τη γράψω. Γιατί προτιμώ τη δική μου εκδοχή από την “πραγματική” εκδοχή; Υπάρχει μια συγκεκριμένη τρέλα στο να προτιμά κανείς τη δική του εκδοχή από την ιστορική: είναι μια επιβεβαίωση του εαυτού έναντι της κοινότητας που δεν πρέπει να λαμβάνεται ελαφρά τη καρδία – αν και πρέπει να διαβάζεται σαν να λαμβάνεται ελαφρά. Έχω την τάση να ασχολούμαι τόσο πολύ με τα κίνητρά μου για τη μυθοπλασία, ώστε καταλήγω να ενσωματώνω αυτά τα κίνητρα στην ίδια τη γραφή, έτσι ώστε ο παράγοντας αλήθεια -η ασάφεια της αλήθειας, η αμφιθυμία μου μπροστά σε πολλαπλές και ακόμη και αντιφατικές αλήθειες- να γίνεται ζωτικής σημασίας για την πλοκή» εξηγεί ο Τζόσουα Κοέν στο Frieze.

Όταν ο δημοσιογράφος τον ρωτάει για την φράση που υπάρχει στο τέλος και όχι στην αρχή του βιβλίου, η οποία τονίζει στον αναγνώστη ότι αυτό που μόλις διάβασε ως μυθοπλασία ήταν εμπνευσμένο από ένα αληθινό ανέκδοτο του Χάρολντ Μπλουμ, ο Κοέν λέει: «Προέρχεται από το γεγονός ότι έχω αρχίσει να παρακολουθώ τόσες πολλές σειρές και ταινίες όπου οι τίτλοι αρχής λένε: “Βασισμένο σε αληθινή ιστορία”. Τη στιγμή που το βλέπω αυτό, το κλείνω. Γιατί μου το λένε αυτό; Σε τι ωφελεί; Με κάνει να θέλω να διαβάσω κάποια ιστορία ή βιογραφία των γεγονότων ή του προσώπου που απεικονίζεται, αντί να παρακολουθήσω την απεικόνιση – μάλλον, με κάνει να αισθάνομαι ότι πρέπει να γνωρίζω την αλήθεια για να κρίνω τη μυθοπλασία, και ότι δεν θα μπορέσω πραγματικά να κατανοήσω τη μυθοπλασία χωρίς να κατανοήσω την πραγματικότητα που επικαλείται, αναθεωρεί κ.λπ. Κατά τη γνώμη μου, η διακήρυξη ή η παραδοχή του “βασίζεται σε αληθινή ιστορία” είναι ένα σαμποτάζ, και ειλικρινά μυρίζει ανασφάλεια και δικηγόρους – είτε το άτομο που έφτιαξε το προϊόν δεν πίστευε ότι η τέχνη του θα μπορούσε να σταθεί μόνη της, είτε οι δικηγόροι που συμβουλεύουν το άτομο που έφτιαξε το προϊόν είπαν: “πρόσεχε, πληρώσαμε πολλά γι’ αυτή την πνευματική ιδιοκτησία και κανείς εδώ δεν θέλει να μηνυθεί”. Όταν έγραφα το “The Netanyahus”, όλα αυτά ήταν στο μυαλό μου, και μια από τις πρώτες μου αποφάσεις ήταν να το γυρίσω ανάποδα: Αποφάσισα να βάλω αυτό που με ενοχλεί όταν είναι μπροστά στο πίσω μέρος και να δω πώς λειτουργεί εκεί. Ήθελα να λειτουργήσει αντίθετα, όχι ως μια κίνηση που υποτάσσει την ψευδαίσθηση στην πραγματικότητα, αλλά ως μια κίνηση που υποτάσσει την πραγματικότητα στην ψευδαίσθηση, η οποία -όπως μπορεί να σας πει όποιος έχει ασχοληθεί ποτέ σοβαρά με τη θνητότητα- είναι η σωστή σειρά, η σωστή ιεραρχία».