Το φετινό Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων δόθηκε στον Παντελή Μπουκάλα. Διανοούμενος, μελετητής της πολιτισμικής ταυτότητας (δημοτική παράδοση), ποιητής, συγγραφέας, μεταφραστής της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, αρθογράφος και δοκιμιογράφος. Μία από τις κορυφαίες πένες με διαχρονική παρουσία. Μάχιμος, δεινός, καινοτόμος, ανατόμος της γραφής και της γλώσσας. Ενεργός και δραστήριος με καθημερινή τριβή και κοπιαστική προσήλωση για σχεδόν πενήντα χρόνια. Ένα φωτεινό παράδειγμα δημοσιογραφικής συνέπειας και νηφάλιου στοχασμού. Ανεπηρέαστος από σειρήνες συνθηκολόγησης, αδογμάτιστος και αταλάντευτος σχετικά με τη μεγάλη εικόνα των πραγμάτων είχε να σχολιάσει πάντα εύστοχα, παίρνοντας την απαιτούμενη απόσταση από τα γεγονότα με κριτική οξυδέρκεια κι επικοινωνιακή δεινότητα. 

Για τους πνευματικούς ανθρώπους ο Παντελής Μπουκάλας ήταν, είναι και θα είναι ψηλά. Έχει αναγνωριστεί προ πολλού. Αυτό που έχει ιδιαίτερη αξία για όλους μας είναι να κρατήσουμε τα στοιχεία του εκείνα που του χαρίζουν τον ρόλο του δασκάλου. Η τιμιότητα, το ήθος, η προσήλωση και ο συγκινητικός σεβασμός προς τους αναγνώστες του αποτελούν αδιαπραγμάτευτες αξίες για τον ίδιο. Μοιάζει παρά το τεράστιο “ανάστημά του” να δουλεύει σαν μυρμήγκι μεθοδικά. Η ικανότητά του να συλλαμβάνει τις εξελίξεις και να τις μεταφέρει με έναν μοναδικό τρόπο. Η “θεολογική” αφοσίωσή του, η στενή ακλόνητη αντίληψη ότι η γνώση έρχεται μέσα από τον χρόνο και το τρίπτυχο (ορθή ανάπτυξη στη σκέψης-εμπειρίες και βιώματα-ελευθερίας έκφρασης). 

Μεγάλο του χάρισμα το γεγονός ότι καταφέρνει να πείσει για το ορθόν των λεγόμενών του χωρίς να χρειαστεί να μπει σε ατέρμονες, προσβλητικές αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις. Η αξιοπρέπειά του και οι αισθητικές του επιλογές δεν του επιτρέπουν να πάρει ένα τέτοιο μονοπάτι και δεν το επιθυμεί. Η ανάγνωση και η συνομιλία με τα κείμενά του δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση. Υπάρχει η λαχτάρα της καταβύθισης σε έναν κόσμο που λίγοι είναι διαθέσιμοι στην εποχή μας να ακολουθήσουν. Η διαδρομή αυτή όμως, όσο κοπιώδης κι αν είναι στο τέλος της οδηγεί στην πνευματική ανύψωση. 

Η σκέψη του πολυδιάστατη και η μεταφορά της στο χαρτί εξαιρετικά προσεγμένη με χειρουργική ακρίβεια. Ο λόγος του άμεσος κερδίζει την εγγύτητα και την εμπιστοσύνη. Με την ουμανιστική του προσέγγιση που αρκετές φορές αγγίζει “ρομαντικές” πτυχές αφήνει μία γλυκόπικρη γεύση για τον κόσμο στον οποίο ζούμε, καθώς μοιραία συγκρίνεται με αυτόν που ονειρευόμαστε. Μέσα στο σύμπαν του θα δούμε στοιχεία από τον Μπρεχτ, τον Παπαδιαμάντη, το δημοτικό τραγούδι και συνολικά την παράδοση (μία ματιά στα βιβλία του είναι αρκετή) μέχρι και τη μουσική του Χατζιδάκι.  

Ο ίδιος υποστηρίζει πως πολιτικά ανήκει στη φράξια των απογοητευμένων, η ουτοπία είναι πολύ μακριά για να τη δικαιούμαστε δική μας. Διερωτάται πια αριστεροσύνη πιστοποιεί την αδηφαγία του Διαδικτύου και πώς γίνεται να υπάρχει μία τόσο λανθασμένη ανάγνωση των σημάτων. Προσπαθεί να παραμένει όμως αισιόδοξος λέγοντας πως πρέπει να ελπίζουμε πως θα πετύχουμε το ανέλπιστον. Οι ιδέες άλλωστε δε σκοτώνονται. Άλλωστε ο χρόνος αδιαφορεί παντελώς για τα δικά μας παγερά ορόσημα, κυλάει και πίσω δε γυρνάει. Τονίζει επίσης τη σημασία του διαβάσματος ορίζοντάς το ως διαβαίνω νέους δρόμους και ανοίγω νέους ορίζοντες. Μίλησε την αξία της Ποίησης και τελευταία για το καταστροφικό δίδυμο Τραμπ-Μασκ στην κορυφή του κόσμου, αλλά και των απώλεια του Αναστασίου πλέκοντας το εγκώμιό του. 

Για τη μεταπολίτευση έγραψε πως στο πέρασμα του Δέλτα της Δημοκρατίας  δε συνυπολογίστηκαν δύο παράμετροι, το αίμα όσων εξοντώθηκαν κι οι αξιώσεις-προσδοκίες των αντιστασιακών. Για την επικράτηση του σύγχρονου πολιτικού μοντέλου πως η αποδοχή του νεοφιλελευθερισμού σαν μοναδική ρεαλιστική εκδοχή είναι παραίτηση στο μοιραία και ανοχή σε έναν κόσμο απαρασάλευτο. Όταν εξομοιώνεσαι με το τέρας δεν το πολεμάς, το προσκυνάς, το διακονείς. Είναι όμως κι η δύναμη της ποίησης του Παντελή Μπουκάλα: “κανένα ποίημα ποτέ σου δεν απέδωσε δε θα αποδώσει τον άνθρωπο, κανένα ποίημα δε θα τολμήσει ποτέ να πει πως αληθεύει το ψέμα του ανθρώπου”, “η ευγένεια μου καθόλου φυσική κατάγεται από τον κόπο μία γυμναστική των σπλάχνων”. 

Δίχως περιστροφές αποτελεί έναν φάρο ακλόνητο και φωτεινό. Στην τρικυμιώδη φάση που διανύουμε με κύρια χαρακτηριστικά τη σύγχυση που οδηγεί σε διαδοχικούς κλυδωνισμούς μία τέτοια προσωπικότητα οδηγεί ως πυξίδα ώστε να μη χάσουμε τον προσανατολισμό μας. Δίπλα του και δίπλα μας, στήριγμα κι αντίσταση. Πλέον κάθε Κυριακή στην Καθημερινή μετά τη συνταξιοδότησή του και φυσικά μέσα από τα βιβλία του και τις δημόσιες τοποθετήσεις του. 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.