Ο Χουάν Βιγιόρο είναι από τις περιπτώσεις εκείνες που η λέξη «υποτιμημένος» δεν αρκεί για να δηλώσει την αξία του ως συγγραφέα.

Ο Μεξικανός θεωρείται από τους σημαντικότερους λογοτέχνες της χώρας του με μακρά θητεία στη δημοσιογραφία (αρθρογραφεί στην εφημερίδα «Reforma» και έχει συνεργαστεί με διεθνή μέσα ενημέρωσης όπως οι «New York Times» και η «El País»), ενώ έχει διατελέσει καθηγητής στα αμερικανικά πανεπιστήμια Γέιλ, Πρίνστον και Στάνφορντ, καθώς επίσης και στο Πονπέου Φάβρα της Βαρκελώνης.

Πριν μερικούς μήνες κυκλοφόρησε και στη χώρα μας το μυθιστόρημα «Η γη της μεγάλης επαγγελίας», η ιστορία ενός ντοκιμαντερίστα ο οποίος εισβάλλει στους κόλπους των ναρκέμπορων του Μεξικού και των επικίνδυνων καρτέλ.

Μπορεί, εκ πρώτης όψεως (ή πρώτης ανάγνωσης), να πρόκειται για μια εξαιρετικά δοσμένη ιστορία στα όρια του σύγχρονου νεο-νουάρ, ωστόσο το ταλέντο του Βιγόρο έγκειται στο ότι, σχεδόν υποδορίως, καταφέρνει μέσα από τις σελίδες του να θίγει τόσα πολλά θέματα με τα οποία παλεύουμε καθημερινά, είτε ως ανθρώπινες, είτε ως επαγγελματικές οντότητες.

Ο Βιγιόρο, ως δεινός χρήστης της γλώσσας και ταυτόχρονα, ένας αδηφάγος καταναλωτής της ποπ κουλτούρας, γράφει, περιγράφει και μεταφέρει εικόνες κινηματογραφικής ευκρίνειας, σαν και αυτές που έχει σκηνοθετήσει ο συμπατριώτης του Αλεχάνδρο Γκονζάλεζ Ιναρίτου στην εκπληκτική ταινία «Amores Perros» του 2000.

Το μυθιστόρημα του Βιγιόρο – όπως και οι πρωταγωνιστές της ταινίας του Ιναρίτου, αντίστοιχα – είναι σκληρό μέσα στην αδυσώπητη τρυφερότητά του και τρυφερό μέσα στην ανηλεή κυνικότητά του.

Ο πρωταγωνιστής, ένας ντοκιμαντερίστας ονόματι Ντιέγκο Γκονζάλεζ, ξαναζεί τις οδυνηρές αναμνήσεις της ζωής του και της ταραχώδους καριέρας του μέσα από τους εφιάλτες και τις κρίσεις πανικού του. Η σύζυγός του, η Μόνικα, ηχολήπτρια, καταγράφει διεξοδικά τους εφιάλτες αυτούς προκειμένου να κατανοήσει την αιτία των κρίσεων πανικού του.

Μαθαίνουμε για τη ζωή και την καριέρα του Ντιέγκο στο Μεξικό αρχής γενομένης από ένα πραγματικό γεγονός, την πυρκαγιά μέσα σε ένα μεξικανικό σινεμά, που όντως ξέσπασε το 1982 και σταδιακά ο αναγνώστης μπαίνει με… χέρια και πόδια μέσα στο επικίνδυνο σύμπαν της διακίνησης ναρκωτικών, της διαφθοράς, των ενοχών και των τύψεων του Ντιέγκο, αλλά και της κρίσης μέσης ηλικίας που βιώνει.

Το «La tierra de la gran promesa» θέτει διαρκώς πολυεπίπεδα ερωτήματα σχετικά με την ευθύνη και την ενοχή του αφηγητή, με τον Βιγιόρο να αντιμετωπίζει κάθε σελίδα του βιβλίου όχι απλά και μόνο ως μια tabula rasa, ένα λευκό πίνακα, αλλά σαν ένα πανί κινηματογράφου, συνθέτοντας και ανασυνθέτοντας περίτεχνες εικόνες που μυρίζουν σελιλόιντ και μπερδέυοντας συνεχώς στην αφήγησή του το πραγματικό με το ψεύτικο και το αληθινό με το ονειρικό, στα πρότυπα των δυο αγαπημένων του σκηνοθετών: του Φεντερίκο Φελίνι και του Λουις Μπουνιουέλ.

Το βιβλίο χωρίζεται σε δυο μέρη: το πρώτο μέρος του βιβλίου διαδραματίζεται στην Πόλη του Μεξικού κατά τη δεκαετία του ’80, ενώ ο Diego González και οι φίλοι του σπουδάζουν κινηματογράφο. Παρακολουθούμε και ακολουθούμε πιστά τις περιπέτειες, τα όνειρα και τους πόθους τους, τον πρώτο τους έρωτα και τον θάνατο ενός από αυτούς τους φίλους, ένα γεγονός που θα «σημαδέψει» τον πρωταγωνιστή για όλη του τη ζωή.

Μετά ήρθε η περιβόητη πυρκαγιά στην Cineteca Nacional το 1982, την ώρα που προβαλλόταν η πολωνική ταινία «Η γη της μεγάλης επαγγελίας» η οποία πραγματευόταν την άνοδο του καπιταλισμού στην Πολωνία και έδωσε και το όνομά της στο μυθιστόρημα του Βιγιόρο.

Στα επόμενα χρόνια ο Ντιέγκο γυρίζει πολλά ντοκιμαντέρ, μεταξύ των οποίων και την επιτυχημένη ταινία «Retrato hablado», η οποία ασχολείται με τη ζωή ενός μεξικανού βαρόνου των ναρκωτικών.

Από εκείνη την στιγμή και μετά, η ζωή του Ντιέγκο αλλάζει δραματικά, καθώς ο ναρκέμπορος τον αναζητά, αναγκάζοντας τον ίδιο και την οικογένειά του να διαφύγουν στη Βαρκελώνη, με τη βοήθεια ενός διάσημου παραγωγού ταινιών, ο οποίος, ωστόσο, βρίσκεται επίσης σε συνεννόηση με την μεξικανική και ισπανική μαφία.

Κάπως έτσι διαδραματίζεται το δεύτερο μέρος της ιστορίας, το οποίο είναι γρήγορο και σπιντάτο «τόσο-όσο», χωρίς να αποφεύγει τις απαιτούμενες «βουτιές» και τα «μακροβούτια» μέσα στην ψυχοσύνθεση του κεντρικού πρωταγωνιστή του βιβλίου.

Τα 22 κεφάλαια του βιβλίου κυλάνε νεράκι, παρά τις σχεδόν 500 σελίδες του, με τον Βιγιόρο να βγάζει από το «οπλοστάσιο» της γραφής του τόσο τις προσωπικές του αναμνήσεις από την μεξικανική ποπ κουλτούρα και ιστορία από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 μέχρι σήμερα, όσο και τις αναμειγνύει με ευρηματικό τρόπο με έναν ευρύτερο σχολιασμό της μεξικανικής ζωής και καθημερινότητας, όπως αυτή άλλαξε μέσα σε αυτά τα 40 χρόνια.

Με την λογοτεχνική πρόζα να συμβαδίζει πολύ επιτυχημένα με τις σινεφίλ αναφορές και την δημοσιογραφική, σχεδόν ρεπορταζιακή γραφή, το μυθιστόρημα του Βιγιόρο αξίζει να πάρει μια θέση στην βιβλιοθήκη σας – είτε αγαπάτε το μεξικανικό σινεμά, είτε όχι.

*«Η γη της μεγάλης επαγγελίας» του Χουάν Βιγιόρο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη.