Το βιβλίο των Antonio Aloisi και Valerio De Stefano, “Εργοδότης μου είναι ένας αλγόριθμος” αγγίζει έναν από τους πιο σημαντικούς και επίκαιρους τομείς της σύγχρονης εργασίας: την αλληλεπίδραση μεταξύ της ανθρώπινης εργασίας και των αλγορίθμων που καθοδηγούν και ρυθμίζουν τα πάντα. Μέσα από μια κριτική ανάλυση της τεχνολογικής προόδου και των κοινωνικών επιπτώσεων που αυτή συνεπάγεται, οι συγγραφείς αποτυπώνουν την επίδραση των αλγορίθμων στην καθημερινή εργασιακή ζωή παρουσιάζοντας ταυτόχρονα τις ανησυχίες και τις προκλήσεις που αναδύονται από αυτή τη νέα πραγματικότητα.
Αν και η τεχνολογία έχει αναμφισβήτητα βελτιώσει την αποδοτικότητα σε πολλούς τομείς της εργασίας, οι συγγραφείς προσεγγίζουν το ζήτημα της εισόδου των αλγορίθμων στον επαγγελματικό κόσμο με έναν ιδιαίτερα κριτικό φακό. Στην ουσία το βιβλίο τους αναδεικνύει το γεγονός ότι ενώ οι αλγόριθμοι υποτίθεται ότι εξυπηρετούν τη βελτίωση της αποδοτικότητας, πολλές φορές καταλήγουν να επιδεινώνουν τις συνθήκες εργασίας για τους ανθρώπους.
Το βιβλίο αντλεί την έμπνευσή του από την έντονα αυξανόμενη χρήση αλγορίθμων στον χώρο της εργασίας, είτε πρόκειται για την αξιολόγηση υπαλλήλων μέσω δεδομένων, είτε για την καθοδήγηση των διαδικασιών των εταιρειών. Στους τομείς της ψηφιακής οικονομίας, όπου οι πλατφόρμες με σύστημα βαθμολόγησης και αξιολόγησης έχουν γίνει κανόνας, οι αλγόριθμοι μπορούν να επηρεάσουν τις αποφάσεις για τις αμοιβές, τις προαγωγές, ακόμα και τις απολύσεις. Οι συγγραφείς δεν περιορίζονται στη θεωρητική ανάλυση του ζητήματος, αλλά εισέρχονται βαθιά στη φύση αυτών των αλλαγών και των νέων παραμέτρων που προκύπτουν στην καθημερινή ζωή των εργαζομένων.
Το συγγραφικό δίδυμο καταφέρνει να απεικονίσει την αναδυόμενη αντίθεση: ενώ οι αλγόριθμοι προορίζονται για την ενίσχυση της αποδοτικότητας και την εξάλειψη των ανθρωπίνων λαθών, τελικά θέτουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη διάσταση της εργασίας. Με απλούς και κατανοητούς όρους οι συγγραφείς περιγράφουν το πως οι αλγόριθμοι, αντικαθιστώντας τον ανθρώπινο παράγοντα επηρεάζουν τις συνθήκες εργασίας και πολλές φορές περιορίζουν την αυτονομία των εργαζομένων. Οι άνθρωποι καταλήγουν να γίνονται υποχείρια τους και της έξυπνης τεχνολογίας που θα έπρεπε να τους εξυπηρετεί.
Αν και η προσπάθεια για μεγαλύτερη αποδοτικότητα είναι κατανοητή, η συνεχής αναβάθμιση και ενσωμάτωση αλγορίθμων στην εργασία δημιουργεί ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ της πραγματικής εμπειρίας των εργαζομένων και των αυξανόμενων απαιτήσεων των συστημάτων που τους παρακολουθούν. Αυτό το χάσμα είναι κάτι που οι συγγραφείς επισημαίνουν με εξαιρετική ακρίβεια και βάθος, καθώς δείχνουν το πως η ανθρώπινη διάσταση μειώνεται σταδιακά.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία του βιβλίου είναι η πρόταση των συγγραφέων να επαναφέρουμε τον άνθρωπο στο επίκεντρο των επαγγελματικών διαδικασιών και όχι απλώς να ακολουθούμε τις οδηγίες των αλγορίθμων. Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να αποκτήσουν τη δυνατότητα να επανακαθορίσουν το ρόλο τους και να ανακτήσουν την αυτονομία τους μέσα σε έναν ψηφιακό κόσμο που τους καταπιέζει. Αυτή η πρόταση δεν είναι απλώς μια θεωρητική πρόταση, αλλά αποτελεί και κάλεσμα για δράση, προκειμένου να προστατευτεί η ανθρώπινη αξιοπρέπεια μέσα σε ένα συνεχώς εξελισσόμενο τεχνολογικό τοπίο.
Οι συγγραφείς εξετάζουν επίσης τον τρόπο με τον οποίο οι αλγόριθμοι μπορεί να συμβάλλουν σε ανισότητες στον εργασιακό τομέα, δημιουργώντας νέες κοινωνικές τάξεις μέσα στην ψηφιακή αγορά. Οι εργαζόμενοι δεν έχουν πλέον τον ίδιο βαθμό ελέγχου πάνω στη δουλειά τους, καθώς οι αλγόριθμοι καθορίζουν τις κατευθύνσεις και τα αποτελέσματα οδηγώντας σε αποξένωση και συχνά σε εργατική εκμετάλλευση.
Ένα βασικό θέμα που αναδεικνύεται είναι η απουσία κανονισμών που να καθορίζουν τη χρήση των αλγορίθμων στον εργασιακό τομέα. Οι συγγραφείς υπογραμμίζουν ότι ενώ οι αλγόριθμοι έχουν τη δυνατότητα να κάνουν τη δουλειά πιο γρήγορη και αποτελεσματική, η έλλειψη διαφάνειας και ρύθμισης τους καθιστά επικίνδυνους για την ελευθερία των εργαζομένων. Χωρίς την κατάλληλη εποπτεία, οι αλγόριθμοι ενδέχεται να ενισχύσουν τις ανισότητες και να δημιουργήσουν νέες μορφές εκμετάλλευσης.
Η πρόταση για την ανάπτυξη και εφαρμογή κανονιστικών πλαισίων γύρω από τη χρήση των αλγορίθμων είναι κάτι που αξίζει προσοχής. Αν και οι τεχνολογικές εξελίξεις δεν μπορούν να ανασταλούν, το κλειδί για μια δίκαιη και ηθική κοινωνία είναι να επιβάλουμε κανόνες που να διασφαλίζουν ότι η χρήση της τεχνολογίας θα παραμείνει υπό έλεγχο και δεν θα επηρεάζει τις εργασιακές συνθήκες.
Το βιβλίο “Εργοδότης μου είναι ένας αλγόριθμος“ των Antonio Aloisi και Valerio De Stefano αποτελεί μια σημαντική προσθήκη στην κατανόηση των κοινωνικών και ηθικών προεκτάσεων της τεχνολογίας στον εργασιακό τομέα. Οι συγγραφείς καταφέρνουν να συνδυάσουν θεωρητικές αναλύσεις με πρακτικές προτάσεις θέτοντας έναν καθαρό προβληματισμό γύρω από την επίδραση των αλγορίθμων στην καθημερινή ζωή των εργαζομένων. Η κριτική τους για τη χρήση αλγορίθμων στην εργασία δεν είναι απλώς μια καταγγελία, αλλά μια πρόταση για δράση προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι η τεχνολογία παραμένει εργαλείο για τη βελτίωση της ζωής μας και όχι μέσο καταπίεσης.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
