Η ιδέα ότι ο ήρωας του “Dengue Boy” θα ήταν ένα κουνούπι γεννήθηκε το 2020 στην κορύφωση της πανδημίας της Covid-19 όταν ένα ξέσπασμα δάγκειου πυρετού έπληξε την πατρίδα μου, το Μπουένος Άιρες. Ο δάγκειος πυρετός μεταδίδεται μέσω του κουνουπιού Aedes aegypti, ενός εντόμου που ευδοκιμεί σε τροπικά και υποτροπικά κλίματα και είναι κοινό σε πολλές ζεστές και υγρές περιοχές της βόρειας Αργεντινής. 

Τις τελευταίες δεκαετίες λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη έχει εξαπλωθεί σε περιοχές όπου το κλίμα ήταν παραδοσιακά ψυχρό ή εύκρατο, όπως το Μπουένος Άιρες και ακόμη και η Παταγονία. Αρκετοί μολύνθηκαν από δάγκειο το 2020, αλλά καθώς όλα τα μέσα ενημέρωσης είχαν εστιάσει στην covid-19. Τότε τα δημόσια νοσοκομεία της πόλης περιόρισαν τις διαγνωστικές εξετάσεις και δεν υπήρχε τρόπος για σωστή διάγνωση ή θεραπεία. Επιπλέον εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν αποτελεσματικά εμβόλια ή φάρμακα για τον δάγκειο πυρετό. 

Εκείνες τις ημέρες η αμερικανική εταιρεία Moderna ανακοίνωσε το εμβόλιό της για την covid-19, λίγες μόνο ημέρες μετά τη δημοσίευση της γενετικής ακολουθίας του SARS-CoV-2. Αυτό με έκανε να σκεφτώ τη φοβερή εταιρική προκατάληψη στην επιστημονική έρευνα, καθώς οι ασθένειες που μεταδίδονται από κουνούπια (δάγκειος, ζίκα, τσικουνγκούνια, κίτρινος πυρετός, μεταξύ άλλων) σκοτώνουν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους εδώ και αιώνες. Το κουνούπι μάλιστα θεωρείται το πιο θανατηφόρο ζώο για τον άνθρωπο και σύμφωνα με τον ιστορικό Timothy Winegard, έχει σκοτώσει περισσότερους ανθρώπους από οτιδήποτε άλλο στην ιστορία. 

Αυτές οι ασθένειες πλήττουν κυρίως ανθρώπους σε χώρες με χαμηλό εισόδημα, καθώς ποτέ δεν υπήρξε επαρκής επένδυση σε εμβόλια ή θεραπείες. Την ίδια στιγμή οι βιοτεχνολογικές εταιρείες χρειάστηκαν μόνο λίγους μήνες για να αναπτύξουν, να κατοχυρώσουν με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και να πουλήσουν προϊόντα κατά της covid-19, εξασφαλίζοντας τεράστια οικονομικά κέρδη. 

Έτσι ήρθε η ιδέα στον συγγραφέα να αφηγηθεί την ιστορία μιας πανδημίας του Παγκόσμιου Νότου μέσα από την οπτική γωνία του ίδιου του κουνουπιού. 

Εμπνευσμένος εν μέρει από καλλιτέχνες που θαυμάζω (Franz Kafka, David Cronenberg, Hideshi Hino) και με μια δόση ειρωνείας απέναντι στο πιο εμπορικά δημοφιλές λογοτεχνικό είδος στη Λατινική Αμερική, την αυτο-μυθοπλασία (autofiction), πείστηκε ότι ο φανταστικός υπότιτλος του βιβλίου έπρεπε να είναι «η αυτο-μυθοπλασία ενός κουνουπιού». 

Ταυτόχρονα ένα από τα θέματα που τον απασχολούν στη γραφή του είναι το μη ανθρώπινο και τον ενδιέφερε η πρόκληση του να κάνει ένα έντομο πρωταγωνιστή ενός μυθιστορήματος (ενός είδους που ιστορικά σχεδιάστηκε για να αφηγείται ανθρώπινες ζωές, ψυχολογίες και ιστορίες). Πώς μπορείς να μιμηθείς και να προκαλέσεις ενσυναίσθηση για ένα πλάσμα τόσο ξένο προς την ανθρώπινη εμπειρία, όπως ένα έντομο—ιδιαίτερα ένα τόσο ενοχλητικό όσο το κουνούπι; 

«Έπρεπε να γίνω κουνούπι, να υιοθετήσω την προοπτική του. Οικειοποιήθηκα το διάσημο μότο του Φλομπέρ, «Madame Bovary, c’est moi», και το μετέτρεψα στο δικό μου: “Le moustique, c’est moi”». 

Η Ούρσουλα Κ. Λε Γκεν είχε πει κάποτε ότι η θεμελιώδης ιδιότητα της επιστημονικής φαντασίας είναι να λειτουργεί ως ένας «σάκος μεταφοράς» επιτρέποντας τη μετανάστευση ιδεών από τη λογοτεχνία σε άλλους επιστημονικούς και τεχνικούς λόγους. Πάντα εκτιμούσε ιδιαίτερα αυτήν την ιδέα, γιατί τίποτα δεν τον γεμίζει περισσότερο από το να ερευνά θέματα που διαφορετικά δεν θα είχε ποτέ παρατηρήσει. 

Για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου μελέτησε δεκάδες επιστημονικές εργασίες και εγχειρίδια εντομολογίας και κόντεψε να γίνει «ειδικός στα κουνούπια». Ήταν ζωτικής σημασίας να γνωρίσει τις λεπτομέρειες της ανατομίας του κουνουπιού, ώστε να το περιγράψει και να κατανοήσει πως λειτουργεί και πως αισθάνεται το σώμα του. Έτσι, παρόλο που ο πρωταγωνιστής είναι εμπνευσμένος από τον φίλο του που είναι άνδρας, ανακάλυψε ότι τα κουνούπια που μεταδίδουν ασθένειες είναι θηλυκά, γεγονός που τον υποχρέωσε να αναδιαμορφώσει την πλοκή επιτόπου. 

Η γυναικεία προοπτική τον έκανε να αναζητήσει διεξοδικά πληροφορίες σχετικά με το πως ένα μη θηλαστικό, ωοτόκο ζώο ασκεί τη μητρική φροντίδα—αν το κάνει καθόλου—και μαγεύτηκε από την ωολογία και την αναπαράσταση των αυγών. Τα αυγά που σχεδίασε ο Χ.Ρ. Γκίγκερ για την ταινία Alien, εκείνα που απεικόνισε και ταξινόμησε ο φυσιοδίφης Ernst Haeckel στα εικονογραφημένα συγγράμματά του, καθώς και η Ιστορία του Ματιού του Ζορζ Μπατάιγ, τροφοδότησαν αυτήν την «ωοφιλική» του εμμονή. 

Σε αυτό το μυθιστόρημα προσπάθησε να αφηγηθεί μια ιστορία για την κλιματική αλλαγή από μια οπτική που ανέδειξε ζωές πέρα από την ανθρώπινη και καλεί τον αναγνώστη να έρθει στη θέση του, καθώς κι αυτός “έγινε κουνούπι” ενώ συνέλαβε τον χαρακτήρα του. 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.