Ο Δημήτρης Χριστόπουλος στο νέο του βιβλίο “Χρόνια Δοκιμασίας” περιγράφει μια θυελλώδη δεκαετία από το 2015 μέχρι το 2025. Μια εποχή συνεχιζόμενων κρίσεων, ανακατατάξεων και τεκτονικών ανατροπών για τον κόσμο και φυσικά την Ελλάδα Ο καθηγητής πολιτικών επιστημών, σημαντικός διανοούμενος και αναλυτής της εποχής γράφει με πλήρη ευθύνη του λόγου και των πράξεων του. Ανήσυχος, εξωστρεφής, ενεργός πολίτης με συμμετοχή στα κινήματα δε νουθετεί από την ασφάλεια του καναπέ του. 

Οι προτάσεις του είναι εμπλουτισμένες, με εμπεριστατωμένη ανάλυση, πάντα τολμηρές, ρηξικέλευθες, ξεκάθαρες κι υποδηλώνουν εγρήγορση σκέψης, νηφάλιο ύφος, ιδεολογικό στίγμα και ανθρώπινο ουμανιστικό χαρακτήρα. Μέσα από το έργο του στέκεται επίμονα απέναντι στην ψυχρότητα της αδιαφορίας, στη διστακτικό της ουδετερότητας και δεν αποδέχεται σε καμία περίπτωση τον χαρακτήρα αδιεξόδου που συνοδεύει την εποχή μας. 

Σε κάθε περίπτωση δεν αποδέχεται την ηττοπάθεια, παραμένει ανυποχώρητος σε όσα πιστεύει, δεν εφησυχάζει και προτείνει σε μια δύσκολη εποχή έναν συνεχή κινηματικό αγώνα ενάντια στην καταπίεση, την επιβολή κυριαρχίας και σε όσα σηματοδοτεί ο νέος δυστοπικός σύγχρονος κόσμος. Αν αναλογιστούμε όσα συνέβησαν πριν από λίγες ημέρες στη Νέα Υόρκη με την επικράτηση του Μαμντάνι και κυρίως με τον τρόπο που αυτή ήρθε βλέπουμε πως η συλλογιστική του καθηγητή μπορεί να δικαιωθεί. Αρκεί να υπάρξει συντονισμένο σχέδιο, το οποίο φυσικά θα έχει στον άξονα του και τη βοήθεια της τεχνολογίας. 

Με σθένος υποστηρίζει τις θέσεις του και προσπαθεί με τη δύναμη της γραφής του να αφήσει μακριά τον κυνισμό, να μπολιάσει το όραμα της συμμετοχής – της ενεργοποίησης με την ελπίδα. Για να φτάσει σε αυτό το σημείο έχει κατανοήσει πολύ καλά τον κόσμο του σήμερα, αποδέχεται πως δεν υπάρχουν ωραίες και έξυπνες ιδέες παρά μόνο σημαντικές που αγγίζουν την ψυχή και την υπαρξιακή υπόσταση του ίδιου του ανθρώπου. Δε ξεφεύγει όμως προς την ουτοπία, δίνει τον αγώνα του να ενσωματώσει όσα ο ίδιος πιστεύει και πρεσβεύει μέσα στο σύγχρονο αστικό κόσμο και τα μεταλαμπαδεύσει ως αξίες στις επόμενες γενιές. 

Στις σελίδες του βιβλίου η θεματική ποικίλει. Αρκετά σημεία έχουν ένα χαρακτήρα εσωτερικού διαλόγου, μέσα από τον οποίο βγαίνει η αγωνία για το που βαδίζουμε. Η φωνή του κάλλιστα μπορεί να βαφτιστεί ως μια φωνή αφύπνισης. Αυτός είναι άλλωστε ο ρόλος των λόγιων ανθρώπων σε εποχές πολύπλευρης κρίσης. Στην κεντρική προβληματική του ξεχωρίζει η έγνοια του με κάθε τρόπο να απομυθοποιήσει τη ρήση πως η παντοδυναμία της ισχύος είναι αυτονόητη. Ειδικά αυτό το κομμάτι το έχει δουλέψει πολύ μέσα του και το εξωτερικεύει μέσα από τις λέξεις και τις σελίδες του βιβλίου του με έναν υποδειγματικό τρόπο. 

Η γραφή του, οι προβληματισμοί του χαρακτηρίζονται από τόλμη ευρύτητα στην επιλογή των θεμάτων κι αυτό μας δίνει μια ολοκληρωμένη ανάλυση του σύγχρονου κόσμου στην 10ετία που πραγματεύεται. Όσο αναγνώστης κάνει το βιβλίο κομμάτι του, τόσο ανακαλύπτει την ικανότητα του συγγραφέα, τη δεινότητα που έχει να δίνει βάθος στα νοήματα που θέλει να μεταφέρει. Πολύτιμος συνοδοιπόρος του σε αυτή τη διαδρομή ο Στρατης Μπουρνάζος. Δύο άνθρωποι που κοιτούν τον κόσμο με τα ίδια μάτια. Κινητοποιούνται ώστε να ενεργοποιήσουν το πνεύμα του αναστοχασμού και να κρατήσουν ακμαίο το ηθικό των ανθρώπων που καθημερινά μαστιγώνονται με στόχο μια σύγχρονη “μαρτυρία” και την άνευ όρων παράδοση. 

Για τον Χριστόπουλο είναι κυρίαρχη η προστασία της δημοκρατίας, η αποτύπωση του ρόλου του μαχητικού πνεύματος του ανθρώπου, η οριοθέτηση στην παρέμβαση της ιδεολογίας, η συνάντηση γνώσης – θεωρίας και πράξης- δράσης Όλα αυτά σε ένα πλαίσιο αξιοπρέπειας και πνευματικής διαύγειας που μας προστατεύει από τις συνεχείς παγίδες αφέλειας και παραπλάνησης. Σε μια εποχή που ο φόβος δημιουργεί ισχυρές ρωγμές και η συνθηκολόγηση μοιάζει ως μονόδρομος, πάντα υπάρχει η δυνατότητα για μια άλλη επιλογή. Τα παραδείγματα που έρχονται μέσα από το βιβλίο είναι ενδεικτικά. Οι άνθρωποι των πνευμάτων, του πολιτισμού, της τέχνης “δεν έχουν το δικαίωμα να σιωπήσουν”. Οφείλουν να αγωνιστούν ακόμα και όταν αυτό μοιάζει μάταιο. 

Ο συγγραφέας από τη φύση του ταξιδευτής μας μεταφέρει σε ιστορικούς συμβολικούς, τόπους μνήμης και περισυλλογής. Ακόμα και αν η πικρία του είναι μεγάλη για συγκεκριμένα γεγονότα, τίποτα δεν του επιτρέπει να φύγει μακριά από το στόχο του. Τα ανείπωτα, τα ανομολόγητα, πράγματα που φύλαγε στο σεντούκι των προσωπικών του αναμνήσεων ανατέμνονται και γίνονται κομμάτι της αφήγησης αυτού του βιβλίου. Από ένα σημείο και πέρα η αφήγησή του ξεφεύγει από τα στενά γεωγραφικά όρια της πατρίδας μας. Το μυαλό του φτάνει μέχρι τη Λατινική Αμερική, το Μεσανατολικό, τη Ρωσία, την Αμερική του Trump. Όλα αυτά δένουν αρμονικά σαν κομμάτια ενός παζλ, που αν δεν γνωρίζουμε όλες του τις πτυχές σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να το ολοκληρώσουμε. 

Το αναπάντεχο, το αιφνίδιο έχει εξέχουσα θέση σε όσα μας παραδίδει. Όταν όμως ένα τραγικό γεγονός έρχεται να ταράξει μια χώρα, μια ήπειρο ή τον κόσμο ολόκληρο πρέπει κάποιοι να έχουν τα αντανακλαστικά να πάρουν την ανάληψη της ευθύνης. Αυτό λείπει. Αυτό τονίζει με τον τρόπο του. Την αδυναμία των σύγχρονων πολιτικών να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. 

Λόγω της ευαισθησίας, αλλά και του γεγονότος ότι βρέθηκε στο πλευρό του Αλέξη Τσίπρα σε ένα από τα think tank που δημιούργησε ο πρώην πρωθυπουργός, η κριτική του προς τον ΣΥΡΙΖΑ έχει μια υπερβολική αυστηρότητα. Κοίτα την ευθύνη κατάματα και σε καμία περίπτωση δε φοβάται να έρθει αντιμέτωπος στον καθρέφτη με αυτήν. Το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα, “Ιθάκη” που κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Gutenberg πιθανώς να ανοίξει και έναν άτυπο διάλογο με αυτό το κομμάτι της αφήγησης του Δημήτρη Χριστόπουλου και να δώσει κάποιες απαντήσεις.  

Για τον επίλογο του, όχι τυχαία επιλέγει τα λόγια του Σπινόζα, «Να μην κομπάζουμε, να μην θρηνολογούμε αλλά να κατανοούμε». Όπως και ο Άρης Στυλιανού είχε αφιερώσει ένα ολόκληρο βιβλίο στο σημαντικό φιλόσοφο, έτσι και ο Χριστόπουλος μέσα από αυτό εκτιμά ότι στη δημοκρατία και στον καπιταλισμός δεν έχουν αδιέξοδα και οφείλουμε να βρούμε τους νέους δρόμους που θα περπατήσουμε. Όλα αυτά τη στιγμή που η λέξη πόλεμος κάνει την εμφάνισή της μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο. Ξορκίζει με κάθε τρόπο τις συρράξεις και δείχνει πως η βάση για τα επόμενα βήματα είναι η ειρήνη. Η μάχη πρέπει να δοθεί σε ιδεολογικό επίπεδο και για να υπάρχει τύχη επικράτησης, η αφετηρία είναι να αποδομήσουμε τον μύθο της αναπότρεπτης επιβολής της ισχύος. Αυτό είναι που μένει ως επιμύθιο από τα “Χρόνια Δοκιμασίας” του Δημήτρη Χριστόπουλου. 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.