To βιβλίο της Αστερόπης Λαζαρίδου, δεν βρέθηκε τυχαία στα χέρια μου. Το διάλεξα. Ήταν από αυτά που αμέσως όταν το είδα, σκέφτηκα πως θα κάνουμε καλή παρέα. Μέσα μου άκουσα τη μαμά μου να φωνάζει «Μην πατάς ξυπόλητη», κάτι που εξακολουθεί να μου λέει μέχρι σήμερα, στα 40 μου, που επέστρεψα κι εγώ στο πατρικό μου σπίτι και στο παιδικό μου δωμάτιο, όχι από οικονομική ανάγκη, αλλά από συναισθηματική, αφού μετά τον θάνατο του πατέρα μου, ένιωσα πως με χρειάζεται για ένα χρονικό διάστημα ξανά κοντά της, όπως τη χρειαζόμουν κι εγώ μικρή.

Ήμουν ένα παιδί που λάτρευε να περπατάει ξυπόλητο. Πως έφτασα από αυτό το άκρο στο ακριβώς αντίθετο, να αγοράζω παπούτσια σαν μανιακή, δεν ξέρω πως προέκυψε. Η αλήθεια είναι πάντως πως προτιμώ να τα κοιτάω αντί να τα φορώ. Όταν έπιασα το βιβλίο «Μην πατάς ξυπόλητη» στα χέρια μου δεν το άφησα ώσπου να το τελειώσω. Και όταν το τελείωσα, το έβαλα στην καλύτερη θέση της βιβλιοθήκης μου και ένιωσα πως απέκτησα μια πραγματική φίλη, τη συγγραφέα του. Ένα κορίτσι όμορφο σαν τρυφερό leftover από τα 90s, εκείνη την εποχή που πλέον νιώθω τόσο τυχερή που πέρασα την εφηβεία μου, αν και τότε δεν καταλάβαινα καθόλου πόσο ευλογημένη ήμουν το 1995.

Η Αστερόπη είναι τόσο αυθεντική που κάπου πάνω της μάλλον υπάρχει ένα R σε κύκλο. Έγραψε με αφοπλιστική ειλικρίνεια την αλήθεια της για πράγματα που οι περισσότεροι κρύβουμε καλά γιατί δεν θέλουμε να τσαλακωθούμε. Ένιωσε πως στα 40 της είχε πάρα πολλά πράγματα να πει και δεν υπήρχε κανένας λόγος να περιμένει να το κάνει όταν θα έχει πρεσβυωπία ή θα μπει στην εμμηνόπαυση. Το έκανε σχεδόν σε πραγματικό χρόνο και βρήκε πολλές και πολλούς από εμάς να ταυτιζόμαστε και να αισθανόμαστε πως οι μέχρι τώρα ιστορίες μας αξίζουν να ειπωθούν. Δεν φοβήθηκε τις λέξεις, τους ανθρώπους, την κριτική, το τι θα πει ο κόσμος.

Ένα γνήσιο κορίτσι της πόλης, μια meta Κατερίνα Γώγου, μια συγγραφέας με urban παραστάσεις, που πιάνει φιλίες με τους άστεγους, που απαθανατίζει αδιάφορα για τους πολλούς στοιχεία των δρόμων, ένα κορίτσι που το καθόρισε ο μπαμπάς του, μια γυναίκα που δεν φοβήθηκε να πει ότι πληγώθηκε και να παραδεχθεί ότι τελικά μπορεί και να μην πάει τίποτα καλά, καταπιάστηκε με απαγορευμένες έννοιες και τις ανέπτυξε με γλυκύτητα απενοχοποιώντας όρους όπως ο γυναικείος αυνανισμός, η ψυχοθεραπεία και η αποβολή.

Ναι μπορεί όλα αυτά να συμβούν και να είναι πραγματικά πολύ δύσκολα και άσχημα τα πράγματα κάποιες περιόδους στη ζωή μας. Ε και; Στη συνέχεια θα φτιάξουν. Η και όχι. Σημασία έχει πάντα να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου και να μην κρύβεσαι πίσω από το δάχτυλό σου ή από κάποιον άλλο για να προσποιηθείς ότι είσαι καλά.

Αστερόπη, μπορείς μέσα από τα αυτούσια αποσπάσματα του βιβλίου σου να μας επεξηγήσεις τις πολύ ζόρικες έννοιες με τις οποίες καταπιάστηκες;

Aβάσταχτα κλισέ

«Πάντα γελούσα με τους γνωστούς και φίλους, τους από καιρό δεσμευμένους, βολεμένους, τακτοποιημένους, που μου έδιναν συμβουλές του τύπου: “ο κατάλληλος άνθρωπος θα έρθει στη ζωή σου, όταν τα βρεις πραγματικά με τον εαυτό σου και με τη μοναξιά σου”. Είναι οι ίδιοι, που δεν θα διανοούνταν ποτέ να πάνε στο σινεμά, ή για φαγητό, ή έστω για καφέ μόνοι τους. Αν καθυστερούσα πέντε λεπτά στο ραντεβού μας, θα με περίμεναν έξω από την καφετέρια, σαν ανήσυχα κανίς, που τα εγκατέλειψε το αφεντικό τους»: συγκέντρωσα πολλές ατάκες-συμβουλές που έχω ακούσει κατά καιρούς. Μετά συνειδητοποίησα ότι πολλοί από αυτούς μου με έχουν λούσει στα κλισέ, αγόρασαν και διάβασαν το βιβλίο. Μου φαίνεται αστείο μόνο και μόνο να τους φαντάζομαι την ώρα που συνειδητοποίησαν ότι οι καταπληκτικές συμβουλές τους, δεν ήταν και τόσο καταπληκτικές.

 Ψυχανάλυση

 «Η πολλή ψυχανάλυση μας έκανε όλους ψυχολόγους… Με τούτα και μ’ εκείνα, ΕΝΑ πράγμα μου έμεινε από την όλη εμπειρία: ωραία και χρήσιμη η θεραπεία της ψυχής, αλλά η ψυχή της θεραπείας, βρίσκεται αλλού. Σε μια αγκαλιά… Εκεί που ο Άλλος θα σε ακούσει για ώρες ολόκληρες… χωρίς να χρειαστεί να τον πληρώσεις…»: πολλοί μου είπαν ότι το κεφάλαιο για την ψυχοθεραπεία είναι από τα πιο τολμηρά του βιβλίου, επειδή αμφισβητεί κάτι, στο οποίο πλέον καταφεύγει πολύ μεγάλη μερίδα κόσμου. Σίγουρα με βοήθησε κι εμένα η όλη διαδικασία. Αν όμως γύριζα τον χρόνο πίσω, θα έφευγα στο ένα έτος συνεδριών και όχι στα 6, όπως έκανα.

 «Εγώ θα τον αλλάξω…»

«Οι άνδρες που φωνάζουν από μακριά “φρόντισέ με, βοήθησέ με, άλλαξέ με”, θυμίζουν πονηρούς ταξιδιώτες, μεταμφιεσμένους σε ζητιάνους στην άκρη του δρόμου. Σε εκλιπαρούν να τους περάσεις απέναντι, κι όταν τους λυπηθείς και το κάνεις, με το που θα βρεθούν ασφαλείς εκεί όπου ήθελαν να φτάσουν, θα πετάξουν τη βρώμικη κάπα τους, θα σε παρατήσουν σύξυλη και θα χαθούν στο ηλιοβασίλεμα»: αγαπώ τα κορίτσια που πετυχαίνουν κάποιον πάντα στο πιο ακατάλληλο timing, ίσως επειδή είμαι ένα από αυτά. Κάποιος που αποφασίζει να κάνει τεράστια αλλαγή καριέρας, ή μόλις βγήκε από μακροχρόνια σχέση ή από κάποιο πρόγραμμα απεξάρτησης, σίγουρα δεν είναι ο ιδανικός υποψήφιος για μια νέα αρχή. Το καταλαβαίνεις συνήθως όταν έχεις φάει τα μούτρα σου.

Αγιος Βασίλης vs Αγιος Φανούρης

 «Μια φίλη μου αγαπημένη, έφτιαχνε κάθε χρόνο στις 27 Αυγούστου, στου Αγίου Φανουρίου, φανουρόπιτα για να της φανερώσει τον γαμπρό και τελικά τον βρήκε η άτιμη και είναι μαζί μέχρι και σήμερα. Είπα κι εγώ να το κάνω, βρήκα μια συνταγή στο ίντερνετ, αλλά μου άρπαξε από κάτω, αηδία έγινε και την πέταξα μαζί με το ταψί. Ασε μας κουκλίτσα μου… εδώ δεν υπάρχει Αγιος Βασίλης, θα υπάρχει Αγιος Φανούρης;»: ο αυτοσαρκασμός ήταν πάντα το αγαπημένο μου παιχνίδι. Ομολογώ πάντως, πως έρχονται κάποιες Πρωτοχρονιές που θα θελα να μου έρθει ένα ωραίο δώρο και πως επίσης, δεν λέω ποτέ όχι σε ένα πολλά υποσχόμενο κομμάτι φανουρόπιτα.

 Ο Κελεπούρης

 «Τώρα πια το ξέρω. Στα λάθος χέρια και στα λάθος κρεβάτια γίνεσαι η χειρότερη εκδοχή του εαυτού σου. Αν σου πετάνε ψίχουλα και εσύ τα βλέπεις για καρβέλια, τότε υπάρχει πρόβλημα. Μάθε να ζυμώνεις το δικό σου ψωμί. Να μην έχεις ανάγκη κανέναν κύριο Κελεπούρη»: ο φόβος της μοναξιάς μπορεί να μας οδηγήσει στις πιο ασφυκτικές σχέσεις. Δεν υπάρχει πιο φριχτή καταδίκη από το να μοιράζεσαι ένα κρεβάτι με κάποιον που δεν επέλεξες από αγάπη, αλλά από ανασφάλεια.

Μητρότητα

 «Είναι δυνατόν να μην άκουσες ποτέ το βιολογικό σου ρολόι; Είναι δυνατόν, ενώ αυτό χτυπούσε με μανία εσύ να το έβαλες στο snooze και να ξανακοιμήθηκες; Εξαγριώνομαι από τον τόνο – είναι πάντα ο ίδιος, σαν να αναζητούν ένα χαιρέκακο λαβράκι -, των “ρεπόρτερ” που ρωτούν τις γυναίκες από 40 ετών και πάνω: “πώς και δεν κάνατε ποτέ ένα παιδί;”. Δεν ξέρω αν υπάρχει πιο αδιάκριτη ερώτηση»: δεν ξέρω πόσα χρόνια πρέπει να περάσουν ακόμη, για να μην αντιμετωπίζεται ως λειψή, μία γυναίκα που δεν μπόρεσε, ή απλώς δεν ήθελε να φέρει ένα παιδί στον κόσμο.

Αποβολή

«Κοιτάξαμε το μικροσκοπικό έμβρυο για μία τελευταία φορά στον υπέρηχο, σα να το αποχαιρετούσαμε μια για πάντα από τη ζωή μας. Μία τόση δαλευκή κουκίδα σε ένα αχανές μαύρο τοπίο. Σαν αρνητικό μιας φωτογραφίας, που δεν επρόκειτο να εμφανιστεί ποτέ…»: ένιωσα την ανάγκη να γράψω για την παλίνδρομη κύηση που είχα πριν από μερικά χρόνια, για 2 λόγους. Για να προσπαθήσω να αποτινάξω αυτό το τεράστιοκοινωνικό ταμπού. Και για να μιλήσω για ένα πλάσμα που δεν γεννήθηκε ποτέ, αλλά κάπου μυστικά και αθόρυβα, πάντα με πονάει η απουσία και η τόσο ξαφνική αποχώρησή του.

Κακοποίηση

 «Οταν ξεθυμάνει η όποια αρρώστια τού οπλίζει το χέρι, θα πέσει στα πόδια σου και θα σε παρακαλέσει δύο πράγματα. Να μην τον εγκαταλείψεις και να μην πεις τίποτα στους φίλους σου, γιατί μετά θα ντρέπεται να τους αντικρύσει. Εσύ υπακούς, τρομοκρατημένη και ιδρυματοποιημένη. Κάτι έχει πεθάνει επισήμως μέσα σου. Είναι η εμπιστοσύνη στο ροζ συννεφάκι του έρωτα»: όπως τόσες γυναίκες παγκοσμίως, έτσι κι εγώ, βρέθηκα κάποια στιγμή δέσμια μίας κακοποιητικής σχέσης. Εκτοτε, όταν συναντώ κάποια που βιώνει κάτι αντίστοιχο, της λέω το εξής: «το πότε θα φύγεις, θα το αποφασίσεις εσύ. Ο,τι και να σου πω, ξέρω ότι θα το κάνεις στον εντελώς δικό σου χρόνο».

Ενδοοικογενειακή βία

 «Αν κοιτάξουμε γύρω μας, υπάρχουν πολλές, πάρα πολλές γυναίκες που ζουν ή έχουν ζήσει στον δικό τους «Θάλαμο του τρόμου». Οι βασανιστές συνήθως κυκλοφορούν ελεύθεροι και ατιμώρητοι, όχι απαραίτητα γιατί εκείνες δεν είπαν τίποτα. Αλλά επειδή και που είπαν, κανείς δεν είχε τη δύναμη να τις ακούσει»: όταν κατάφερα να απεγκλωβιστώ από τη δική μου κακοποιητική φυλακή, πολλοί από τους υποτιθέμενους φίλους, εξαφανίστηκαν με τη φτηνή δικαιολογία ότι προτιμούσα να απομονωθώ.Είναι οι ίδιοι που σήμερα εξακολουθούν να βάζουν ανώδυνα, ξεκούραστα χάσταγκ σε όποια υπόθεση γυναικοκτονίας πέσει στην αντίληψή τους στα social. Πρόσφατα είδα στον δρόμο έναν από εκείνους τους ανθρώπους, που δεν είχε το θάρρος να σταθεί στο πλευρό μου όταν τον χρειαζόμουν. Με έπιασε ταχυπαλμία. Η προδοσία από κάποιον που κάποτε θεωρούσες φίλο, είναι η χειρότερη απ’ όλες.

Απώλεια

 «Όταν πεθάνει και ο τελευταίος άνθρωπος που σε αγαπούσε εκ γενετής και σε συμπονούσε σαν κομμάτι από τη δική του σάρκα, σημαίνει ότι ουσιαστικά, είσαι ολομόναχος. Ολοι οι άλλοι, πρέπει να καταβάλουν προσπάθεια για να σε αγαπήσουν. Την ίδια που καταβάλλεις κι εσύ, για να αγαπήσεις εκείνους»: η μητέρα μου πέθανε το 2012 και ο πατέρας μου το 2018. Χειμώνα και οι δύο. Τους κουβαλάω μέσα μου, με φροντίζουν αλλά και με ταλαιπωρούν, σχεδόν όπως έκαναν και όταν ήταν εν ζωή. Οσοι τους έχετε ακόμη, να απαντάτε στο τηλέφωνο όταν σας παίρνουν, κι ας σας σπάνε τα νεύρα. Και τι δεν θα δινα για να ξανακούσω ένα «έλα αστεράκι, είσαι καλά; Θα βρέξει, να πάρεις ομπρέλα…». Ευτυχώς ο χειμώνας δεν κρατάει πολύ στην Ελλάδα. Και ο ήλιος πάντα με κάνει να νιώθω πως η ζωή, όσο αλλόκοτη κι αν είναι, είναι άλλο τόσο ωραία.