Ορισμένοι συγγραφείς είναι γνωστοί για την παραγωγικότητά τους. Πολύ πιο ρομαντική, ωστόσο, είναι η εικόνα του ταλαιπωρημένου συγγραφέα που αφιέρωσε τον χρόνο του σε ένα και μόνο αριστούργημα. Εδώ, εξετάζουμε έξι συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα βιβλίο κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Μπορίς Παστερνάκ, Δόκτωρ Ζιβάγκο

«Τι υπέροχο να είσαι ζωντανός, σκέφθηκε. Γιατί όμως πρέπει πάντα να πονάει;»

Ο Μπόρις Πάστερνακ ήταν Ρώσος ποιητής, συγγραφέας και μεταφραστής, του οποίου οι μεταφράσεις του Σαίξπηρ είναι τόσο εξαιρετικά αμφιλεγόμενες όσο και εξακολουθούν να λατρεύονται από πολλούς Ρώσους αναγνώστες και θεατρόφιλους. Αλλά το πιο γνωστό του έργο είναι το μοναδικό του μυθιστόρημα: Ο Δρ Ζιβάγκο, το έπος-μαμούθ της ρωσικής ιστορίας.

Το μυθιστόρημα επικεντρώνεται στον γιατρό και ποιητή Γιούρι Ζιβάγκο κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Παρακολουθεί τον καλό γιατρό και πολλούς από τους φίλους και συνεργάτες του, οι τύχες των οποίων μπλέκονται στη δίνη της ταραχώδους ιστορίας της Ρωσίας του 20ού αιώνα. Μέσα στο σκηνικό της επανάστασης των Μπολσεβίκων και των εμφυλίων πολέμων, ο Ζιβάγκο αντιμετωπίζει βαθιά ερωτικά διλήμματα, παραμένει διχασμένος ανάμεσα στη γοητευτική και εύθραυστη Λάρα και την υπάκουη σύζυγό του Τόνια. Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα σπουδαία έργα της ρωσικής λογοτεχνίας, η ιστορία είναι μακροσκελής και η πλοκή πολύ περίπλοκη για να συνοψισθεί πλήρως εδώ.

Ορισμένα μέρη του κειμένου γράφτηκαν ήδη από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά το μυθιστόρημα των 700 σελίδων ολοκληρώθηκε μόλις τη δεκαετία του 1950. Εξάλλου, ήταν σχεδόν αδύνατο να εκδοθεί μια τέτοια ιστορία στη Σοβιετική Ένωση, επειδή το μυθιστόρημα παρέκκλινε από το ύφος του σοσιαλιστικού ρεαλισμού που επέβαλε η Ένωση Σοβιετικών Συγγραφέων και ήταν επικριτικό για την Οκτωβριανή Επανάσταση, στα Γκούλαγκ και τις εκκαθαρίσεις του Στάλιν. Ως εκ τούτου, μεταφέρθηκε λαθραία στην Ιταλία και εκδόθηκε το 1957.

Ο Παστερνάκ ήλπιζε ότι η έκδοση του μυθιστορήματος από έναν ιταλικό κομμουνιστικό εκδότη θα τον γλίτωνε από μπελάδες, αλλά η σοβιετική κυβέρνηση τον καταδίωξε ανελέητα για τις πράξεις του. Το καθεστώς τον πίεσε επιτυχώς να αρνηθεί το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1958. Η υγεία του Πάστερνακ επιδεινώθηκε σοβαρά τα επόμενα χρόνια, λόγω εν μέρει αυτής της αντιμετώπισης. Πέθανε τρία χρόνια μετά την έκδοση του μυθιστορήματος. Τα τελευταία του έργα αποτελούνται από ποιητικές συλλογές.

 Όσκαρ Ουάιλντ: Γουάιλντ: Το Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι

«Μόνο ένα πράγμα στη ζωή είναι χειρότερο από το να σε συζητάνε και αυτό είναι το να μη σε συζητάνε καθόλου».

Ο Όσκαρ Ουάιλντ ήταν Ιρλανδός ποιητής, κριτικός και θεατρικός συγγραφέας που έδρασε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλής για μικρό ωστόσο χρονικό διάστημα, καθώς αυτοκτόνησε το 1900 έπειτα από την καταδίκη του για προσβολή της δημοσίας αιδούς εξαιτίας των ομοφυλοφιλικών σχέσεων που διατηρούσε.

Ο Ουάιλντ έγραψε πολλά δοκίμια, θεατρικά έργα και διηγήματα, αλλά μόνο ο Ντόριαν Γκρέι ανταποκρίνεται στα πρότυπα ενός μυθιστορήματος. Αρχικά γραμμένο ως νουβέλα για το Μηνιαίο Περιοδικό Lippincott’s, το ολοκληρωμένο μυθιστόρημα προέκυψε από προσθήκες στην αρχική ιστορία. Αφού το ολοκλήρωσε, στράφηκε στη συγγραφή θεατρικών.

Το μυθιστόρημα ακολουθεί τον βικτωριανό ακόλαστο Ντόριαν Γκρέι, έναν αριστοκράτη, πλούσιο και κοσμικό νέο, με εκθαμβωτική ομορφιά που σαγηνεύει όποιον τον αντικρίζει. Ο Ντόριαν συνειδητοποιεί τη γοητεία που ασκεί στους ανθρώπους, όταν στέκει θαμπωμένος μπροστά στο πορτρέτο που του φιλοτέχνησε ένας φημισμένος ζωγράφος, ο Μπάζιλ Χόλγουορντ.

Μια ευχή ανεβαίνει αυθόρμητα στα χείλη του: Να μην γεράσει ποτέ. Πράγματι, ενώ τα χρόνια περνούν, τα σημάδια του χρόνου αποτυπώνονται στο πορτρέτο, ενώ η δική του ομορφιά παραμένει αναλλοίωτη. Καθώς ο Ντόριαν επιδίδεται σε έκλυτο βίο, πέρα από τις ρυτίδες και τη φθορά του χρόνου, στο πορτρέτο φανερώνεται και η έκφυλη φύση του ακόλαστου νέου.

Το μυθιστόρημα του Όσκαρ Ουάιλντ θεωρήθηκε προκλητικό, σκανδάλισε τα βικτοριανά ήθη και ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών για την ανηθικότητα του ήρωα, που τοποθετεί την ηδονή πάνω από κάθε πνευματική αξία. Σήμερα, έναν αιώνα μετά την πρώτη της έκδοση, η ιστορία του Ντόριαν Γκρέι εξακολουθεί να συμβολίζει το άπιαστο όνειρο της αιώνιας νεότητας και της άφθαρτης ομορφιάς.

Το μυθιστόρημα λειτουργεί αναμφισβήτητα ως ένας προβληματισμός για τη ζωή του ίδιου του Ουάιλντ, την εμμονή της κοινωνίας με τη νεότητα και τους κινδύνους του ανεξέλεγκτου ηδονισμού. Η διαρκής απήχηση του μυθιστορήματος μπορεί να έγκειται στη σχέση με την αυτοεικόνα στη σύγχρονη κουλτούρα μας, που έχει εμμονή με τις selfie, προκαλώντας μας να αναρωτηθούμε για τους δικούς μας ηθικούς συμβιβασμούς και διλήμματα.

Άννα Σιούελ: Μαύρη Καλλονή

«Το δόγμα μου είναι το εξής: αν βλέπουμε τη σκληρότητα ή το λάθος που έχουμε τη δύναμη να σταματήσουμε και δεν κάνουμε τίποτα γι΄αυτό, τότε είμαστε συμμέτοχοι στην ενοχή».

Η Άννα Σιούελ ήταν μια Αγγλίδα συγγραφέας στα μέσα του 19ου αιώνα. Σε ηλικία 14 ετών, γλίστρησε και τραυμάτισε σοβαρά τα γόνατά της. Για την υπόλοιπη ζωή της, δεν μπορούσε να σταθεί όρθια χωρίς πατερίτσα ή να περπατά για αρκετή ώρα. Για καλύτερη κινητικότητα, συχνά χρησιμοποιούσε άμαξες για άλογα, οι οποίες συνέβαλαν στην αγάπη της για τα άλογα και στην ανησυχία της για την μεταχείριση των ζώων από τους ανθρώπους. Έτσι ανέπτυξε αγάπη και βαθιά κατανόηση για τα άλογα και τη φροντίδα τους.

Καθώς η υγεία της επιδεινώθηκε, έγραψε τη «Μαύρη Καλλονή» από το κρεβάτι της, υπαγορεύοντάς το μυθιστόρημα στη μητέρα της. Η Σιούελ πέθανε πέντε μήνες μετά τη δημοσίευση του μοναδικού της μυθιστορήματος. Παρόλο που ήταν πολύ νωρίς για να το δει να γίνεται ένα από τα πιο επιτυχημένα μυθιστορήματα στην ιστορία της αγγλικής λογοτεχνίας – έχει πουλήσει περισσότερα από 50 εκατομμύρια αντίτυπα – ήταν σε θέση να δει την αρχική θετική υποδοχή και τις πολύ καλές πωλήσεις.

Το μυθιστόρημα είναι γραμμένο ως τα απομνημονεύματα του ομώνυμου αλόγου, καθοδηγώντας τους αναγνώστες στις κομβικές στιγμές της ζωής του. Με κάθε κεφάλαιο, η ιστορία εξερευνά τις ζωές διαφόρων ανθρώπων με τους οποίους αλληλεπιδρά η Μαύρη Καλλονή, ασκώντας μια κριτική την ηθική των ανθρώπων από την οπτική γωνία του αλόγου. Η βαθιά κατανόηση της Σιούελ για τα άλογα εμποτίζει την ιστορία με αυθεντικότητα, αποτυπώνοντας την ουσία των εμπειριών και των αντιδράσεων των αλόγων.

Η Μαύρη Καλλονή ξεχωρίζει όχι μόνο ως μια ιστορία με ζώα, αλλά και ως ένα βαθύ σχόλιο για την ενσυναίσθηση και την ηθική ακεραιότητα. Η οικειότητα της Σιούελ με την εξάρτηση και τημ ευθραυστότητα, δεδομένης της φυσικής της κατάστασης, διαμόρφωσαν πιθανότατα τη μοναδική προοπτική της, επιτρέποντάς της να δημιουργήσει μια αφήγηση που υπερασπίζεται τη συμπόνια. Αν και γράφτηκε για ενήλικες με σκοπό να βελτιώσει την ηθική τους και την κατανόηση τους προς τα άλογα, σήμερα θεωρείται κλασικό έργο της παιδικής λογοτεχνίας.

Το έργο αυτό ξύπνησε τα ανθρωπιστικά αισθήματα της κοινωνίας, όπως και «Η Καλύβα του Μπαρμπα-Θωμά», που γράφτηκε επίσης από γυναίκα. Στην περίπτωση της “Μαύρης Καλλονής”, το αντικείμενο των ανθρωπιστικών αισθημάτων ήταν τα άλογα που για την προστασία τους ιδρύθηκαν τότε διάφορες εταιρείες ζωόφιλων. Η ιστορία του βιβλίου γίνεται περισσότερο δραματική από το γεγονός ότι ο ήρωάς της δεν είναι σε θέση να εξωτερικεύσει τις διαμαρτυρίες του και να διεκδικήσει μια καλύτερη μεταχείριση από τους ανθρώπους.

Σύλβια Πλαθ: Ο Γυάλινος Κώδων

«Πήρα μια βαθιά αναπνοή και άκουσα την παλιά καυχησιά της καρδιάς μου: είμαι, είμαι, είμαι».

Η Σύλβια Πλαθ ήταν Αμερικανίδα ποιήτρια και μυθιστοριογράφος που έζησε στα μέσα του 20ού αιώνα. Τα ποιήματά της, που συγκεντρώθηκαν στο βιβλίο “The Colossus and Ariel”, είναι εξαιρετικά αξιόλογα και θεωρούνται από τα καλύτερα παραδείγματα εξομολογητικής ποίησης. Yυπέφερε τόσο από ψυχική ασθένεια, όσο κι από τη φρίκη της ψυχιατρικής περίθαλψης στα μέσα του αιώνα, όσο και από πιθανή κακοποίηση από τον σύζυγό της.

Αυτοκτόνησε ένα μήνα μετά τη δημοσίευση του βιβλίου της. Ενώ άρχισε να εργάζεται πάνω σε ένα δεύτερο μακροσκελές συγγραφικό έργο, το οποίο έμεινε ανολοκλήρωτο.

Ο Γυάλινος Κώδων είναι ένα ημι-αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα που ακολουθεί την Έστερ Γκρίνγουντ. Μια εξαιρετικά φιλόδοξη και έξυπνη φοιτήτρια αγγλικής φιλολογίας, η οποία δεν είναι ικανοποιημένη με τις επιλογές ζωής που έχουν οι νεαρές γυναίκες τη δεκαετία του 1950. Μετά από μια σειρά απογοητεύσεων, η ψυχική της υγεία αρχίζει να φθίνει. Ορισμένες πτυχές του μυθιστορήματος ακολουθούν την εμπειρία της Πλαθ τόσο στενά, ώστε ορισμένοι κριτικοί το θεωρούν ένα μυθιστόρημα Roman à clef. Ο ομώνυμος κώδων δηλώνεται ως μεταφορά της κατάθλιψης, από την οποία έπασχε η Πλαθ.

Ο Γυάλινος Κώδων είναι το μοναδικό μυθιστόρημα της Σύλβια Πλαθ. Το βιβλίο ξεχώρισε για την ένταση και τη ζωντάνια της πρόζας του, την υπέρβαση των υφιστάμενων ορίων μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας και συνέβαλε στο να καταστήσει την Πλαθ ένα διαχρονικό φεμινιστικό ίνδαλμα. Εκδόθηκε με ψευδώνυμο μερικές εβδομάδες πριν από την αυτοκτονία της

Έντγκαρ Άλαν Πόε: Η Αφήγηση του Γκόρντον Πριμ από το Ναντακετ

Ο Έντγκαρ Άλαν Πόε ήταν Αμερικανός συγγραφέας και κριτικός που έζησε στις αρχές του 19ου αιώνα. Αν και είναι πιο διάσημος για τα ποιήματά του -το Κοράκι είναι αναμφίβολα ένα από τα πιο γνωστά ποιήματα στον κόσμο- εφηύρε επίσης το σύγχρονο Crime Fiction, τελειοποίησε το διήγημα και κατάφερε να προφητεύσει ακόμη και το Big Bang Theory.

Η ιστορία – που διαμορφώνεται ως αληθινή, όπως ήταν σύνηθες για τον Πόε – είναι γραμμένη στο ύφος των ταξιδιωτικών περιπετειωδών ιστοριών, οι οποίες ήταν δημοφιλείς εκείνη την εποχή. Ακολουθεί τον ομώνυμο νεαρό άνδρα καθώς καταχωνιάζεται σε ένα φαλαινοθηρικό πλοίο και ταξιδεύει προς το νότιο ημισφαίριο. Μια συναρπαστική ναυτική περιπέτεια που καταλήγει σ’ έναν κρυπτογραφικό γρίφο, ένα ταξίδι στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής, μια τελετουργία διάβασης προς το ανόσιο: μεσ’ από φουρτουνιασμένες θάλασσες, ανταρσίες, ναυάγια, κανιβαλισμούς και ξωτικά νησιά με επικίνδυνους κατοίκους, ένας ιδιοφυής συγγραφέας οδηγεί τον αναγνώστη του σε μια κάθοδο στο ασυνείδητο, σε μια πάλη του λευκού με το μαύρο, ή και σε μια λαζαρική ανάσταση, αφού ο νεκρός ήρωας, που είναι ζωντανός, διεκδικεί από τον συγγραφέα την πατρότητα του έργου.

Η αφήγηση τελειώνει απότομα: ένα στοιχείο που εξακολουθεί να εμπνέει συζητήσεις σχετικά με το νόημα της ιστορίας. Ορισμένοι κριτικοί υποστηρίζουν ότι πρόκειται για μια αναπαράσταση του είδους και των τροπών του. Άλλοι υποστηρίζουν ότι το μυθιστόρημα και τα κενά της πλοκής του είναι μια σπάνια αστοχία για τον Πόε.

Ενώ επηρέασε άλλους συγγραφείς, από τον Χέρμαν Μέλβιλ έως τον Λάβκραφτ και τον Γιαν Μαρτέλ, ο Πόε έμεινε ανικανοποίητος από αυτό.

Τζον Κένεντι Τουλ: Ο Συνασπισμός των Ηλιθίων

Ο Τζον Κένεντι Τουλ ήταν Αμερικανός συγγραφέας και καθηγητής Αγγλικών στα μέσα του 20ού αιώνα. Παρόλο που εκτιμήθηκε ιδιαίτερα για το ταλέντο του και την ικανότητά του να γράφει κωμωδίες και να αποτυπώνει την αργκό της Νέας Ορλεάνης, δεν κατάφερε ποτέ να βιοποριστεί από την συγγραφή.

Ο Τουλ δημοσίευσε διάφορα έργα, μεταξύ των οποίων και μια νουβέλα που έγραψε ως έφηβος, η οποία εκδόθηκε μετά το θάνατό του. Αλλά Ο Συνασπισμός των Ηλιθίων ήταν το μοναδικό του μυθιστόρημα πλήρους έκτασης. Το βιβλίο, που σήμερα χαίρει μεγάλης εκτίμησης, είχε αρχικά απορριφθεί. Ο ίδιος το πήρε αυτό σκληρά και η ψυχική του υγεία άρχισε να φθίνει, κι αυτοκτόνησε το 1969. Άφησε πίσω του ένα ημιτελές μυθιστόρημα, με την προσωρινή ονομασία ” The Conqueror Worm”. Ο Συνασπισμός των Ηλιθίων είδε το φως της δημοσιότητας επειδή η μητέρα του, ούσα αποφασισμένη να αποδείξει ότι άξιζε να εκδοθεί, αφιέρωσε το υπόλοιπο της ζωής της για να το εκδώσει. Το μυθιστόρημα κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ Λογοτεχνίας το 1981.

Το μυθιστόρημα, που θεωρείται ξεκαρδιστικά αστείο σε ορισμένους κύκλους, ακολουθεί τον έξυπνο αλλά τεμπέλη και μισάνθρωπο Ιγνάτιος Τζέι Ράιλι από τη Νέα Ορλεάνη που συγχύζεται αν του προτείνουν να δει μιούζικαλ, να φορέσει σακάκι, να μπει σε λεωφορείο και κυρίως να δουλέψει. Παίζει το λαγούτο του, καταγράφει τις παρατηρήσεις του για τη ζωή και τον σύγχρονο κόσμο στα ινδιάνικα επιστολόχαρτα, καταβροχθίζει αμέτρητα λουκάνικα και σπέρνει το χάος σε δύο επιχειρήσεις. Εναντίον του συνασπίζονται οι ηλίθιοι: μια μάνα που αποφάσισε να γλεντήσει τη ζωή της, ένας προϊστάμενος που θέλει να τον βάλει να κάνει προσθέσεις, μια ιδιοκτήτρια μπαρ που δεν τον θέλει για πελάτη, ένας αστυφύλακας που πάσχει από υπερβάλλοντα ζήλο, μια φίλη που τον πιέζει να κάνουν έρωτα, ένας ομοφυλόφιλος που τον καλεί στο πάρτι του. Ο Ιγνάτιος αντιστέκεται. Θεωρείται μια από τις πιο ζωντανές απεικονίσεις της πόλης στη λογοτεχνία.

Διαβάστε επίσης: Η αινιγματική προφητική γοητεία του Edgar Allan Poe