Ο κόσμος του σινεμά δεν περιορίζεται ποτέ στην οθόνη. Απλώνεται σε βιβλία, θεωρίες, μνήμες, βιογραφίες, πολιτικές συγκρούσεις, προσωπικές διαδρομές. Εκεί, στις σελίδες που φωτίζουν το πριν και το γύρω της κινηματογραφικής εικόνας, συναντάμε ιστορίες που δεν χωρούν σε καρέ, αναλύσεις που ξαναδιαβάζουν την τέχνη, εξομολογήσεις που δείχνουν πώς γεννιέται ένας ηθοποιός, αλλά και θεωρήσεις που εξερευνούν τι σημαίνει φύλο, πολιτική ή ταυτότητα μέσα στον κινηματογραφικό κόσμο.
“Η γεωπολιτική του σινεμά”, της Κλοΐ Ντελαπόρτ (Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης)
Με αφορμή τη ρωσοουκρανική σύγκρουση και τη χρήση του κινηματογράφου ως εργαλείου προπαγάνδας στο πλαίσιο της συγκεκριμένης διαμάχης, η συγγραφέας αναλαμβάνει ένα καινοτόμο εγχείρημα, αυτό της ανάδειξης των γεωπολιτικών παραμέτρων της κινηματογραφικής παραγωγής εν γένει. Η ανάλυσή της, η οποία αντλεί εννοιολογικά εργαλεία από ποικίλα γνωστικά πεδία, καταδεικνύει ότι τα κινηματογραφικά τεκταινόμενα είναι αδιαχώριστα από τις γεωπολιτικές δυναμικές που καθορίζουν τις σχέσεις μεταξύ κρατών ή/και μεταξύ τοπικών κοινοτήτων μέσα στα όρια της ίδιας εθνικής επικράτειας.
Πρόκειται για δυναμικές οι οποίες τροφοδοτούνται αφενός από τη χρήση του κινηματογράφου ως όπλου ήπιας ισχύος που «μεταφέρει αξίες και ιδεολογία», αφετέρου από τη θεμελιώδη στόχευση των κυρίαρχων κινηματογραφικών βιομηχανιών να επεκτείνουν τις οικονομικές τους δραστηριότητες πέρα από τα εθνικά τους σύνορα ή ακόμα και σε βάρος εγχώριων βιομηχανιών στις οποίες αντιπροσωπεύονται μειονοτικές κοινότητες.
Το βιβλίο αυτό αρθρώνει έναν στοχασμό πάνω στα πολυδιάστατα γεωπολιτικά διακυβεύματα του σινεμά τον 21ο αιώνα, στοχασμό ο οποίος τα τοποθετεί εκ νέου σε μια ιστορία του σινεμά που έχει ήδη έναν αιώνα πίσω της. Από την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας του φιλμ στην έλευση της εποχής με τις πλατφόρμες βίντεο on demand, το ανά χείρας βιβλίο εξετάζει όσα έκαναν οι δημόσιοι και ιδιωτικοί δρώντες του σινεμά και των οπτικοακουστικών μέσων προκειμένου να καταλάβουν κυρίαρχες θέσεις στην κινηματογραφική αγορά, διαμορφώνοντας ταυτόχρονα το πλαίσιο μέσα στο οποίο καλείται να λειτουργήσει το σινεμά ως παραγωγική διαδικασία, καταναλωτικό προϊόν, αλλά και μορφή τέχνης.
“Sοnny Boy”, του Al Pacino (εκδόσεις Key Books)
«Και τότε, ένα βράδυ, ενώ ήμουν επί σκηνής, απλώς συνέβη. Η δύναμη της έκφρασης μου αποκαλύφθηκε όπως ποτέ άλλοτε.
Και δεν ήταν καν κάτι που αναζητούσα. Αυτή είναι η ομορφιά των πραγμάτων. Όταν δεν την ψάχνεις. Ανοίγω το στόμα μου και, με κάποιον τρόπο, καταλαβαίνω ότι μπορώ να μιλήσω. Οι λέξεις βγαίνουν, και δεν είναι οι λέξεις του Στρίντμπεργκ, αλλά τις προφέρω σαν να είναι δικές μου. Ο κόσμος είναι δικός μου, όπως και τα συναισθήματά μου, και ξεπερνούν τα όρια του Σάουθ Μπρονξ. Εγκατέλειψα το οικείο. Έγινα μέρος κάτι μεγαλύτερου. Ανακάλυψα ότι υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες για μένα, αισθανόμουν ότι ανήκω σε έναν ολόκληρο κόσμο κι όχι μόνο σε ένα μέρος. “Τι είναι αυτό;” αναρωτήθηκα. Μοιάζει σαν να απογειώνομαι. “Ναι, επιτέλους. Είναι εκεί, μπορώ να απλώσω τα χέρια μου και να το αγγίξω. Είναι εκεί και τώρα ξέρω ότι μπορώ να το φτάσω, να το ακουμπήσω” σκέφτηκα. Και ξαφνικά, εκείνη τη στιγμή, ήμουν παγκόσμιος. Ήξερα ότι μετά απ’ αυτό δεν θα ανησυχούσα. Έτρωγα, δεν έτρωγα. Έβγαζα δεν έβγαζα λεφτά. Γινόμουν δεν γινόμουν διάσημος. Όλα αυτά δεν σήμαιναν τίποτα πια. Σε αυτή τη δουλειά, το να μη νοιάζεσαι για τέτοια πράγματα αποτελεί ευτύχημα. Άνοιγε μια πόρτα που δεν οδηγούσε σε καριέρα ούτε σε επιτυχία ή χρήματα, αλλά σε μια ζωτική ενέργεια. Είχα αφουγκραστεί τον εαυτό μου και δεν μπορούσα να κάνω τίποτε άλλο παρά να πω “Θέλω να κάνω αυτό το πράγμα για πάντα”». Για τον κόσμο, ο Al Pacino εμφανίστηκε στη μεγάλη οθόνη σαν φλόγα που άναψε ξαφνικά και δεν έσβησε ποτέ. Από την πρώτη του πρωταγωνιστική εμφάνιση στο Πανικός στο Νιντλ Παρκ το 1971, μέχρι τις εμβληματικές ερμηνείες του στον Νονό, το Σέρπικο και τη Σκυλίσια Μέρα, το όνομά του έγινε συνώνυμο με την ένταση, το βάθος και την αλήθεια της υποκριτικής. Μεγάλωσε στο Νότιο Μπρονξ από μια στοργική αλλά ψυχικά ευάλωτη μητέρα και τους παππούδες του, καθώς ο πατέρας του τον εγκατέλειψε σε μικρή ηλικία. Η ζωή στους δρόμους και η ατίθαση παρέα των παιδικών του χρόνων σμίλεψαν τον χαρακτήρα του. Μια καθηγήτρια διέκρινε το ταλέντο του και τον ενθάρρυνε να φοιτήσει στο περίφημο Λύκειο Παραστατικών Τεχνών της Νέας Υόρκης. Από εκεί, δεν υπήρχε επιστροφή. Το Sonny Boy είναι τα απομνημονεύματα ενός άντρα που δεν έχει τίποτα να φοβηθεί και τίποτα να κρύψει. Όλοι οι σπουδαίοι ρόλοι, οι βαθιές σχέσεις, οι δημιουργικές συνεργασίες και η εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στην τέχνη και στην αγορά ζωντανεύουν ξανά – μέσα από τον ίδιο. Η ιστορία του Al Pacino είναι μια ιστορία για την αγάπη και την αποφασιστικότητα. Ο Pacino είχε την τύχη να ερωτευθεί σε βάθος την τέχνη του πριν καν αντιληφθεί τις υλικές ανταμοιβές της – και αυτή του η αγάπη δεν στέρεψε ποτέ. Αυτό έκανε όλη τη διαφορά.
“Ο Κινηματογράφος με απλά λόγια”, συλλογικό (εκδόσεις Κλειδάριθμος)
Πώς ανατρέπονται οι παραδοσιακές νόρμες των ιστοριών ενηλικίωσης στην Πόλη του Θεού; Τι επίδραση έχει η αποσπασματική δομή της πλοκής στο Pulp Fiction;
Πώς υποσκάπτεται κάθε έννοια αντικειμενικής πραγματικότητας από τις αντικρουόμενες εκδοχές στο Ρασομόν;
Ο κόσμος του κινηματογράφου ζωντανεύει στο βιβλίο αυτό μέσα από τις καλύτερες ταινίες του τελευταίου αιώνα.
Γραμμένο με απλή και κατανοητή γλώσσα, το βιβλίο Ο κινηματογράφος με απλά λόγια διερευνά, με τη βοήθεια εμβληματικών στιγμιοτύπων, αφισών και έξυπνων διαγραμμάτων, τους χαρακτήρες, τις ιστορίες και τα πιο βασικά θέματα περισσότερων από 100 από τις πιο σπουδαίες ταινίες που έχουν προβληθεί στο «πανί».
Είτε είστε φανατικοί φίλοι του σινεμά είτε απλώς περιστασιακοί θεατές, το βιβλίο θα σας δείξει μια διαφορετική πτυχή των αγαπημένων σας ταινιών, αλλά και πολλές ταινίες-διαμάντια που πρέπει να δείτε οπωσδήποτε!
“Persepolis”, της Marjane Satrapi (εκδόσεις ΟΞΥ)
Το διάσημο έργο της Marjane Satrapi κυκλοφορεί ξανά στα ελληνικά! Ένα αυτοβιογραφικό κόμικ που αφηγείται τη ζωή της από τα πρώτα χρόνια στην Περσία του Σάχη μέχρι την Ισλαμική Επανάσταση και τη φυγή της στην Ευρώπη. Ξένη ανάμεσα σε ξένους, πάντα «με τους άλλους», κυνηγώντας μόνιμα την επανάσταση που θα φέρει την ανατροπή μέσα της και γύρω της, χωρίς πολιτικές αγκιστρώσεις και πολιτισμικά βαρίδια, ένα παιδί που περνά στην εφηβεία και γεύεται τον κόσμο που μεγαλώνει, αλλά δεν αλλάζει. Η Marjane Satrapi γεννήθηκε το 1969 στο Ραστ του Ιράν, ενώ πλέον ζει και εργάζεται στη Γαλλία. Είναι καταξιωμένη συγγραφέας, κομίστρια και σκηνοθέτρια. Το Persepolis είναι το πιο γνωστό της έργο, έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 20 γλώσσες και έχει κυκλοφορήσει σε όλο τον κόσμο αποσπώντας δεκάδες διακρίσεις και βραβεία. Το 2007 μετέφερε το κόμικ στο σινεμά δημιουργώντας μια αριστουργηματική ταινία κινουμένων σχεδίων που τιμήθηκε με βραβείο Σεζάρ και ήταν υποψήφια για Όσκαρ. Χιούμορ, πολιτική, ιστορία, ένα ταξίδι στον πολιτισμό και στην κοινωνία της χώρας όπου ακόμα βασιλεύει ο ισλαμικός νόμος του χιτζάμπ και το να είσαι κορίτσι δεν είναι καθόλου απλό…
“Έμφυλα πρότυπα στον κινηματογράφο του Παντελή Βούλγαρη”, του Γιάννη Γκροσδάνη (εκδόσεις Αιγόκερως)
Στο πρώτο μέρος δίνονται βασικά στοιχεία σε σχέση με τις σπουδές φύλου και τη φεμινιστική θεωρία. Επίσης, δίνεται το βασικό θεωρητικό πλαίσιο της τέχνης του κινηματογράφου και η σημασία και η έννοια του φύλου στις κινηματογραφικές σπουδές, ενώ αναλύονται τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις που υπάρχουν σε σχέση με το φύλο. Στο δεύτερο μέρος διευκρινίζεται το θεωρητικό πλαίσιο έρευνας και η μεθοδολογία. Πραγματοποιείται η ανάλυση σε σχέση με την οπτική του φύλου στις ταινίες του δημιουργού Παντελή Βούλγαρη. Για τις ανάγκες της έρευνας, η ανάλυση αυτή αφορά σε πέντε χαρακτηριστικές ταινίες της φιλμογραφίας του δημιουργού: α) Το προξενιό της Άννας, β) Πέτρινα χρόνια, γ) Ήσυχες μέρες του Αυγούστου, δ) Νύφες, και ε) Μικρά Αγγλία. Στο τέλος γίνεται σύνοψη των κυρίων σημείων καθώς και παράθεση των βασικών διαπιστώσεων και προτάσεων που προκύπτουν από την έρευνα.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
