Η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα χωρίς να υπάρχει ίχνος αστείου σε όσα τραγικά συμβαίνουν. Τους τελευταίους μήνες πλήθος διανοητών, ιστορικών, δημοσιογράφων ασχολείται με την καταστροφή και την απειλή αφανισμού ενός ολόκληρου λαού. Παρουσιάζουμε τέσσερις εκδόσεις που έχουν τη δική τους αξία και ειδικό βάρος και δεν αποκλείεται να συζητιούνται για πολλά χρόνια στο μέλλον …

“Η Γάζα μπροστά στην Ιστορία”, του Έντζο Τραβέρσο (Εκδόσεις Εικοστού Πρώτου)
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, στο μέλλον, η Γάζα θα βρει τους ιστορικούς της. Για την ώρα, μπορούμε μόνο να στοχαστούμε γύρω από τις δημόσιες χρήσεις του παρελθόντος που τη συνοδεύουν, γύρω από τη βοήθεια που μπορεί να προσφέρει η ιστορία όταν εξετάζουμε το παρόν και τις εργαλειοποιήσεις, συχνά συζητήσιμες και κάποτε ποταπές, των οποίων γίνεται αντικείμενο. Με αυτά ασχολείται τούτο το μικρό μου δοκίμιο. Η δική μου σκοπιά ξεφεύγει από την ομοφωνία της «χορωδίας», με την έννοια ότι δεν συμπίπτει με τα αξιώματα αυτού του μικρού μέρους του κόσμου που ονομάζουμε Δύση, η οποία ισχυρίζεται ότι κατέχει το μονοπώλιο, όχι μόνο της εξουσίας αλλά και της ηθικής. Απέναντι σ’ αυτή τη συναινετική χορωδία, το κείμενό μου θα ήθελε να αποτελεί «αντίστιξη», να αποδεχτεί δηλαδή την πρόσκληση που είχε απευθύνει, πριν χρόνια, στους διανοούμενους ο Έντουαρντ Σαΐντ, που θλιβόταν επειδή οι φωνές τους ακούγονταν όλο και λιγότερο, πνιγμένες από το μιντιακό βουητό. Αν όμως δοκιμάζαμε να αλλάξουμε σημείο παρατήρησης και να έρθουμε στη θέση εκείνων που υφίστανται αυτόν τον πόλεμο, οι εκτός χορωδίας φωνές λένε πολύ προφανή πράγματα».

«Το διακύβευμα σήμερα δεν είναι η ύπαρξη του Ισραήλ αλλά η επιβίωση του παλαιστινιακού λαού. Αν ο πόλεμος στη Γάζα καταλήξει σε μια δεύτερη Νάκμπα, η νομιμότητα του Ισραήλ θα μπει οριστικά σε κίνδυνο. Στην περίπτωση αυτή, ούτε τα αμερικάνικα όπλα, ούτε τα δυτικά μίντια, ούτε η γερμανική κρατική λογική, ούτε η διαστρεβλωμένη και εξευτελισμένη μνήμη της Σοά θα μπορέσουν να το λυτρώσουν».

“Για τη συναίνεση στον αφανισμό της Γάζας”, του Ντιντιέ Φασέν (Εκδόσεις Πόλις)
Τι είναι αυτό που κάνει πολιτικούς ιθύνοντες και προσωπικότητες της διανόησης των κυριότερων δυτικών χωρών, με ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως η Ισπανία, να θεωρούν αποδεκτές τη στατιστική πραγματικότητα ότι οι ζωές των άμαχων Παλαιστινίων αξίζουν πολλές εκατοντάδες φορές λιγότερο από τις ζωές των άμαχων Ισραηλινών και τη θέση ότι ο θάνατος των πρώτων πρέπει να τιμάται λιγότερο απ’ ό,τι ο θάνατος των δεύτερων· τι είναι αυτό που κάνει το αίτημα για άμεση κατάπαυση του πυρός, ώστε να σταματήσει η σφαγή των παιδιών, αφού πάνω από δώδεκα χιλιάδες έχουν ήδη σκοτωθεί και άλλα τόσα έχουν καεί, ακρωτηριαστεί ή τραυματιστεί, να καταγγέλλεται ως αντισημιτική ενέργεια· τι είναι αυτό που κάνει να απαγορεύονται οι διαδηλώσεις και οι συγκεντρώσεις που ζητούν μια δίκαιη ειρήνη και να διώκονται οι άνθρωποι που μιλούν για την ιστορία της περιοχής· τι είναι αυτό που κάνει τα περισσότερα μεγάλα δυτικά ΜΜΕ να αναπαράγουν με τρόπο σχεδόν αυτόματο την εκδοχή των γεγονότων που δίνει το στρατόπεδο των δυνάμεων κατοχής, χωρίς ανεξάρτητη επαλήθευση, ενώ εκφράζουν ανελλιπώς αμφιβολίες για την εκδοχή των γεγονότων έτσι όπως την παρουσιάζουν οι κατεχόμενοι· τι είναι αυτό που κάνει τις δημόσιες εξουσίες, τα επιστημονικά ιδρύματα και τις πανεπιστημιακές αρχές να καταπνίγουν τις φωνές που ζητούν την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου του πολέμου και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, ενώ δίνουν απλόχερα βήμα στις φωνές που το χλευάζουν· τι είναι αυτό που κάνει την κριτική σε μια κυβέρνηση αποτελούμενη από ακροδεξιούς υπουργούς, σε μια κυβέρνηση που διατυπώνει έναν λόγο απανθρωποποίησης ενός λαού του οποίου αρνείται έως και την ύπαρξη, να εξομοιώνεται με υποκίνηση μίσους· τι είναι αυτό που κάνει τόσες και τόσους που θα μπορούσαν να μιλήσουν, ή και να αντιταχθούν ακόμα, να αποστρέφουν το βλέμμα από την εξολόθρευση μιας περιοχής, της ιστορίας της, των μνημείων της, των νοσοκομείων της, των σχολείων της, των κατοικιών της, των υποδομών της, των δρόμων της και των κατοίκων της, και πολλούς μάλιστα να ενθαρρύνουν τη συνέχισή της. Μια τέτοια αντιστροφή των αξιών που υποτίθεται ότι ασπάζονται οι δυτικές κοινωνίες, μια τέτοια πολιτική αποποίηση, μια τέτοια διανοητική κατάρρευση, όλα αυτά απαιτούν την ανάλυση που επιχειρεί το παρόν βιβλίο.

“Γάζα, Ισραήλ και Δύση”, του Ζιλ Κεπέλ (Εκδόσεις Κλειδάριθμος)
Τα ολοκαυτώματα αυτά –με την αρχική θρησκευτική σημασία της μαζικής θυσίας– συμβολίζουν τη συμφορά που έχει πέσει πάνω στους Αγίους Τόπους στη δική μας τραγική εποχή. Μια αλληλουχία βίας και παραλογισμού που ξεκινά ήδη να ξετυλίγεται από το μακρινό παρελθόν των δύο λαών.

Ο Ζιλ Κεπέλ καταδεικνύει πώς οι πρωταγωνιστές αυτού του δράματος αναμειγνύουν στα λόγια και τα έργα τους το υπερφυσικό με το πολιτικό. Με τον ισλαμικό σουνιτικό ριζοσπαστισμό της Χαμάς και τους σιίτες συμμάχους τους υπό την καθοδήγηση του Ιράν έρχονται σε σύγκρουση οι υπερεθνικιστές Εβραίοι που εξασφαλίζουν στην κυβέρνηση Νετανιάχου, μέσω αμφιλεγόμενων στρατηγικών, τη διατήρησή της στην εξουσία. Από την Υεμένη μέχρι και τον Λίβανο, η σύγκρουση αυτή πυροδοτεί την ένταση στην περιοχή, και έχει παγκόσμιο αντίκτυπο. Παίρνει τη μορφή ενός πλανητικού πολέμου κατά της Δύσης και των αξιών της, προβάλλοντας παραλληλισμούς με το Απαρτχάιντ και το Ολοκαύτωμα. Ορισμένα κράτη και οργανισμοί, υιοθετώντας την έννοια της «γενοκτονίας», επικαλούνται έναν «Παγκόσμιο Νότο» που βρίσκεται σε διαμάχη με έναν «Βορρά» που στιγματίζεται ως αποικιοκράτης και «ισλαμόφοβος». Ο συγγραφέας στο βιβλίο του φέρνει στο φως τα μεγάλα διακυβεύματα αυτής της σύγκρουσης των πολιτισμών.

“Η Γάζα απαντά”, του Ρεφάτ Αλαρίρ (Εκδόσεις Αλεξάνδρεια)
Ο Ρεφάτ Αλαρίρ, από τους πιο γνωστούς εκπροσώπους της νέας γενιάς Παλαιστινίων λογοτεχνών, σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια ισραηλινών βομβαρδισμών στις 7 Δεκεμβρίου 2023. Το Ευρωμεσογειακό Παρατηρητήριο κατηγόρησε το Ισραήλ για εσκεμμένη δολοφονία, με «χειρουργικό βομβαρδισμό», του διακεκριμένου ακαδημαϊκού και συγγραφέα. Ο τόμος που επιμελήθηκε, “Η Γάζα απαντά”, είναι μια εντυπωσιακή και απρόσμενη ανθολογία διηγημάτων γραμμένων από δεκαπέντε νέες και νέους συγγραφείς της Γάζας, μέλη μιας γενιάς που έχει υποφέρει τα πάνδεινα από την πολιορκία και τον αποκλεισμό του Ισραήλ. Οι εμπειρίες τους, ιδίως από την επίθεση –γνωστή ως επιχείρηση «Χυμένο Μολύβι»–έχουν επηρεάσει ριζικά τη ζωή και τη γραφή τους. Οι λέξεις τους μας μεταφέρουν στα σπίτια και τις καρδιές τόσων γονιών, παιδιών, σπουδαστών και ηλικιωμένων που πασχίζουν να ζήσουν τη ζωή τους με αξιοπρέπεια, συμπόνια και νόημα σε μια από τις πιο αδυσώπητες εστίες πολέμου στον κόσμο. Τα κείμενα των νέων αυτών ανθρώπων συνταράσσουν και συγκινούν με τους μικρούς και μεγάλους αγώνες που φέρνουν στην επιφάνεια, καθώς και με τη στωικότητα, την ελπίδα και το θάρρος που εκπέμπουν οι βιογραφίες τους.

“Δύο κείμενα για την ιστορία της αραβο-ισραηλινής σύγκρουσης και τον αγώνα του Παλαιστινιακού λαού”, του Πέρι Άντερσον (Εκδόσεις Τόπος)
Αφουγκραζόµενος τον άνισο διεθνή συσχετισµό, ο Άντερσον γράφει µε πυρετώδη και εµβριθή τρόπο για την ιστορική καταγωγή ενός αποικιοκρατικού σχεδίου που ξεκίνησε να υλοποιείται πριν από έναν αιώνα και του οποίου οι καταστροφικές συνέπειες βιώνονται στην πιο ακραία τους  µορφή από τον παλαιστινιακό λαό, ο οποίος σήµερα απειλείται µε γενοκτονία.

Πρόκειται για ένα σηµαντικό τεκµήριο στον διάλογο για την ιστορία της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης και µαζί µια αγωνιώδης κραυγή για το µέλλον της συνύπαρξης των λαών στην περιοχή και για τη διεθνή ειρήνη. Πολύ περισσότερο, στη σηµερινή συγκυρία της εν εξελίξει γενοκτονίας, η προσπάθεια κατανόησης του ιστορικού πλαισίου, αποτελεί µια µικρή συµβολή και πράξη αλληλεγγύης στον αγώνα του Παλαιστινιακού λαού για απελευθέρωση.

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.