Σας έχει τύχει να διαβάζετε πρωτοσέλιδα και να αισθάνεστε πως ο δημόσιος διάλογος μοιάζει με κακοκουρδισμένη συμφωνική; Οι τόνοι ψηλά, τα όργανα φαλτσάρουν, το κοινό αποσυντονίζεται. Σε ανάλογη συγκυρία το κενό έρχονται να καλύψουν τα καλά πολιτικά βιβλία: λειτουργούν σαν σχολιασμένη παρτιτούρα – δείχνουν που μπαίνει η παύση, ποιος κρατά τη μελωδία, ποιος παραφωνεί.  

“Οι αθέατες όψεις του πολέμου στην Ουκρανία”, του Σταύρου Λυγερού (Εκδόσεις Πατάκη) 

Ο έμπειρος αναλυτής των διεθνών σχέσεων ανοίγει τα «παραβάν» της ρωσο-ουκρανικής σύγκρουσης – από το παρασκήνιο της διπλωματίας ως τη γεωοικονομία του φυσικού αερίου. Πέντε ενότητες, 488 σελίδες και ένας υπότιτλος-κολάζ (γεωπολιτική, προπαγάνδα, BRICS+) που προϊδεάζει για σφαιρική ανάγνωση. Ο Λυγερός γράφει με την ψυχραιμία του μακροβουτηχτή: φτάνει στον βυθό των δεδομένων και ανεβαίνει με ευκρινείς σβώλους πληροφορίας. Αν πιστεύατε πως «ξέρετε» τι συμβαίνει στο μέτωπο, το βιβλίο θα σας αποδείξει το αντίθετο. 

“Αλλαγές και ανατροπές: Μια πολιτική ανατομία της κρίσης 2009-2019” του Πάνου Λουκάκου (Εκδόσεις Μεταίχμιο) 

Δέκα χρόνια ελληνικού big-bang σε 360 σελίδες: από το «λεφτά υπάρχουν» στο «μένουμε Ευρώπη». Ο Λουκάκος με το βλέμμα του έμπειρου επικοινωνιολόγου, χαρτογραφεί ποιος έριξε το πρώτο ντόμινο, ποιος το δεύτερο και γιατί ο πολίτης βρέθηκε θαμμένος κάτω απ’ όλα. Η γραφή είναι κοφτή, γεμάτη επεξηγηματικά σκίτσα θεσμών και «καρτ-ποστάλ» γεγονότων που ζήσαμε σε real time.  

“Στην άκρη του γκρεμού: Ελλάδα 2007-2019″, του Γιάννη Βούλγαρη (Εκδόσεις Μεταίχμιο) 

Εδώ η αφήγηση χτυπά πιο φιλοσοφικές χορδές. Ο Βούλγαρης, πολιτικός επιστήμονας με εμμονή στη μεγάλη εικόνα περιγράφει την ελληνική κρίση σαν σεισμικό ρήγμα που μετατόπισε πλατφόρμες πολιτισμικές, κοινωνικές, κομματικές. Με διαύγεια, αλλά και ρέον ύφος τεκμηριώνει γιατί ο λαϊκισμός δεν είναι αφηρημένη έννοια αλλά μετρήσιμος «δείκτης σεισμικής δόνησης». Διαβάζεται ως αδελφό βιβλίο στο προηγούμενο – μαζί σχηματίζουν διοπτρικό φακό δεκαετούς τρικυμίας. 

“Η σύγκρουση των πολιτισμών και ο ανασχηματισμός της παγκόσμιας τάξης”, του Samuel P.Huntington (Εκδόσεις Πατάκη) 

Το «βιβλίο-μανιφέστο» που αγαπούν να μισούν οι διεθνολόγοι επιστρέφει σε φρέσκο τιράζ, με νέο επίμετρο για την τεταμένη δεκαπενταετία που ακολούθησε την αρχική ελληνική έκδοση. Ο Χάντινγκτον επιμένει πως οι πολιτισμοί –όχι οι ιδεολογίες– κάνουν κουμάντο στη γεωπολιτική. Σήμερα μετά την Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή, ακόμη και την τεχνητή νοημοσύνη που παράγει… bots επιρροής, το κείμενο αναπνέει αλλιώς: βαρύτερο, ίσως και πιο τρομακτικό. Κλασικό case όπου «η θεωρία συναντά τον δρόμο». 

“Οικονομική Ανάλυση της Δημόσιας Πολιτικής”, του William K.Bellinger (Εκδόσεις Gutenberg) 

Οδηγός για όσους θέλουν να βάλουν αριθμούς στη ρητορική. Ο Αμερικανός οικονομολόγος εξηγεί –με παραδείγματα από υγειονομικές κρίσεις μέχρι κλιματικές πολιτικές– πως στήνεις cost-benefit, πως λογαριάζεις externalities και γιατί οι «ορθολογικές» λύσεις αποτυγχάνουν όταν αγνοείς την ανθρώπινη συμπεριφορά. Η ελληνική μετάφραση συνοδεύεται από επιμέλεια-γέφυρα με τους ελληνικούς θεσμούς στο επίκεντρο για αμεσότητα (ΑΣΕΠ, ΕΣΠΑ, «Εξοικονομώ»). Σκληρή ύλη (624 σελ.), αλλά ο Bellinger δεν ξεχνά τους μη ειδικούς: κάθε κεφάλαιο κλείνει με «take-away» bullets για το τι έχει νόημα στην πράξη.  

Πέντε βιβλία – πέντε διαφορετικοί φακοί στο ίδιο σύνθετο κάδρο. Ο Λυγερός ψύχραιμος ξετυλίγει με έμφαση στη λεπτομέρεια το κουβάρι του πολέμου, ο Λουκάκος τοποθετεί την εγχώρια κρίση στο χειρουργικό τραπέζι, ο Βούλγαρης κοιτά από ψηλά τη βαθιά ρωγμή του συστήματος, ο Χάντινγκτον μας θυμίζει ότι τα σύνορα του πολιτισμού είναι πιο επίμονα από τα πολιτικά κι ο Bellinger πετά με ελικόπτερο πάνω από τους αριθμούς για να δείξει ποια δημόσια πολιτική περπατά. Ο μύθος λέει πως το καλοκαίρι θέλει καλό μυθιστόρημα, χρειάζονται όμως κι αυτές οι σελίδες για να καταλάβουμε τι μας περιμένει στον χάρτη των εκλογικών, γεωπολιτικών και κλιματικών σεισμών. Ό,τι κι αν διαλέξετε, ένα είναι σίγουρο: η πολιτική –όπως και η καλή λογοτεχνία– δεν τελειώνει στη βολή του τίτλου. Αρχίζει στο σημείο που γυρίζετε την επόμενη σελίδα και συνειδητοποιείτε πως το κείμενο μιλάει για εσάς. Καλές αναγνώσεις και να θυμάστε ότι στην πολιτική, όπως και στις βιβλιοθήκες, η σιωπή δεν σημαίνει ποτέ απουσία. Η παρουσία όλων άλλωστε είναι χρέος μας προς τη Δημοκρατία.

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.