«Δεν μπορώ να ασχολούμαι με διακοσμητικά του γραψίματος εγώ τη γλώσσα τη βλέπω τύπου “θα κάνω ό,τι θέλω” – αρχαία, δημοτική, καθαρεύουσα, χωριάτικα, ξένες φράσεις ό,τι να’ ναι…» έχει πει ο Πάνος Κουτρουμπούσης, ο οποίος αναζήτησε την ελευθερία με όλους τους τρόπους.
«Στην τέχνη μου, όπως και στα διηγήματά μου, ακολουθώ μια λεωφόρο με πολλές λουρίδες κυκλοφορίας, όπου κάθε λουρίδα αντιστοιχεί σε μια από τις επιρροές που διαμορφώνουν τον τρόπο σκέψης μου: χιούμορ, νοσταλγία, “ρεαλιστικός” σουρεαλισμός, επιστημονική φαντασία, ο κόσμος των σκιών του Καραγκιόζη, τα παλιά αμερικάνικα κόμικς και οι ασπρόμαυρες ταινίες. Μεταπηδάω ελεύθερα και συχνά από λουρίδα σε λουρίδα, από δεξιά στ’ αριστερά και αντίστροφα. ‘Όλες αυτές οι “λουρίδες” με συναρπάζουν και συχνά συνυπάρχουν στη δουλειά μου».
Ο Πάνος Κουτρουμπούσης γεννήθηκε το 1937 στη Λιβαδειά και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα σε ηλικία τεσσάρων ετών. Η πρώτη «δημόσια» παρουσίαση έργων του έγινε στην ηλικία των δεκατεσσάρων, όταν σχεδίασε μια σειρά από «πονηρές» ζωγραφιές στις σελίδες του σχολικού τετραδίου του και τις μοίρασε στα φιλαράκια του. Το αποτέλεσμα ήταν τριήμερη αποβολή. Αργότερα σπούδασε σκηνοθεσία κινηματογράφου στη Ρώμη και εργάστηκε σε ελληνικές και ξένες παραγωγές. Μαζί με τη γυναίκα του, Kate, έζησε για πολλά χρόνια στο Λονδίνο και για διαστήματα στο Παρίσι και στις ΗΠΑ, όπου ασχολήθηκε με τον σχεδιασμό εξωφύλλων βιβλίων και την εικονογράφηση περιοδικών (ανάμεσα στα οποία το OZ, οι International Times, κ.ά.). Σχέδια του δημοσιεύθηκαν σε ελληνικά λογοτεχνικά και εμπορικά περιοδικά, ενώ το 2000 κυκλοφόρησε λεύκωμα των έργων του με τίτλο Τί τρέχει; Η εκθεσιακή του δραστηριότητα είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Ατομικές εκθέσεις: Galleri 13 (Κοπεγχάγη, 1965), Jordan Gallery (Λονδίνο, 1974). Ομαδικές εκθέσεις: Portal Gallery (Λονδίνο, 1970), ICA (Λονδίνο, 1971), Anathena (Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ, Αθήνα, 2006), Marathon Project (ηλεκτρονική παρουσίαση 30 έργων, Μουσείο της Ακρόπολης, Αθήνα, 2010). Ποτέ δεν σπούδασε την τέχνη. Μια από τις κύριες δραστηριότητές του είναι η συγγραφή: από το 1978 έως το 2005 εκδόθηκαν στην Αθήνα τέσσερα βιβλία με επιλογές διηγημάτων του, μια ποιητική συλλογή και ένα βιβλίο με δημοσιογραφικό ρεπορτάζ.

 

 

Ένα απόσπασμα από το βιβλίο En αγκαλιά de Κρισγιαούρτι στο οποίο αναλύει τους ΚΔΩΑ (*)

ΚΔΩΑ ή Οι Γορίλλες Κρατούσαν Φανάρι

Κουκουλοφόρος I. Υπόκρουση από χτυπήματα στήθους σ’ όλη τη διάρκεια. Μια ομάδα Γορίλλες συζητάνε κάτω από ’να μεγάλο δέντρο σ’ ένα ξέφωτο της ζούγκλας, με σεληνόφως.
Α! Γορίλλας. Η φήμη είναι μαλακτικό της αμφιβολίας.
Οι Άλλοι. Ούγκα – μπούγκα!
Β! Γορίλλας. Η δημιουργία πλούτου είναι πηγή φόβου για κερδισμένους και χαμένους.
Oι Άλλοι. Ούγκα – μπούγκα – μπούγκα!
Γ! Γορίλλας. Ο πολιτισμός αποσκοπει να κάνει όλα τα αγαθά προσιτά ακόμη και στους δειλούς.
Οι Άλλοι. Ούγκα! Ούγκα – μπούγκα – ντούγκα – μούγκα! Ούγκα – μπούγκα – ντούγκα – μούγκα!…
(*) Η οργάνωσις ΚΔΩΑ (Κτηνώδης Δύναμις Ογκώδης Άγνοια) είναι προϊόν του κρανίου του συγγραφέα, που είναι και Ιδρυτής-Οδηγός της. Γεννήθηκε σε τραπέζι του παλιού Βυζάντιου, κάπου 1962-63. Αργότερα με τη διάδοσή της από φανατικούς του θεωρητικού και εφηρμοσμένου Κδωαϊσμού δημιουργήθηκε μια κατάσταση.
Η πρώτη γραφή της ΚΔΩΑ ήταν ΚΔΟΑ με όμικρον για τη λέξη Ογκώδης, αλλά ένεκα ακριβώς δυναμώσεως του όγκου της Αγνοίας στην οργάνωση. καθιερώθηκε το 1970 η τελική μορφή γραφής με ωμέγα (ΚΔΩΑ), δηλαδή ανορθόγραφα.
Προστάτες της ΚΔΩΑ μπαίνουν με το έτσι θέλω ο Σωκράτης επειδή παραδέχτηκε ότι “έν οίδα, ότι ούδέν οίδα” κι ο Ηρακλής ως χαζοδυνατός.
Ούτε ο Ιδρυτής ούτε κανείς ξέρει πόσα μέλη της ΚΔΩΑ υπάρχουν. Μπορεί 2-3, μπορεί μέχρι 30. Πολλοί απ΄’ αυτούς που είναι αληθινά μέλη δεν ξέρουν καν ότι η ΚΔΩΑ ύπάρχει. Συνειδητά πάντως δεν μπορεί να ’ναι πάνω από 30 μέλη.
Αυτή είναι η πρώτη δημοσιευμένη εμφάνισις της ΚΔΩΑ. Κάπου αλλού θα δοθούν οι αρχές (;), το πρόγραμμα (;) και οι στόχοι (;) της. Μανιάνα.

 

Η αναδρομική έκθεση «Ο Πάνος Κουτρουμπούσης στην αγκαλιά του Κρισγιαούρτι», που διοργανώνει ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων, συγκεντρώνει το εικαστικό έργο του cult συγγραφέα ο οποίος έφυγε από τη ζωή το 2019.
Η τέχνη του Πάνου Κουτρουμπούση είναι φευγάτη, αταξινόμητη και άχρονη. Πατώντας με το ένα πόδι στη λογοτεχνία και με το άλλο στα εικαστικά, έπλασε χαρακτήρες και εικόνες χρησιμοποιώντας έναν ιδιαίτερο, εντελώς δικό του μυθογραφικό κώδικα. Το έργο του αντλεί έμπνευση από την ποπ κουλτούρα, τον σουρεαλισμό, τα κόμικς, τη μουσική, τον κινηματογράφο και την επιστημονική φαντασία, μεταξύ άλλων. Ο Κουτρουμπούσης αναζητούσε την απλότητα στο σκίτσο και στην εικόνα.
Αυτή η αφοπλιστική απλότητα, σε συνδυασμό με μια περιπαικτική διάθεση που μαγνητίζει το βλέμμα, είναι ίδιον του σχεδιαστικού ύφους και της εκλεκτικιστικής θεματολογίας του: σκηνές του μποέμικου βίου, νυχτερινά οράματα και όνειρα, εφιαλτικά τοπία από κηλίδες, «ρομπότικοι χοροί» εντόμων, βαμπίρ που δραπετεύουν, «αρχαίοι τραυματίες» και αστείοι σταυροφόροι, αστρόπλοια και κοσμοναύτες, πολέμαρχοι, πειρατές και ιππότες, μοναχικοί βασιλιάδες, Μαυριτανοί και Αιγύπτιοι, ο Οδυσσέας, ο Οιδίποδας και ο Πυθαγόρας, ζόμπι και μπεστιάρια με τερατόμορφα πλάσματα, δεσμώτες, τύραννοι και δικαστές, παρανοϊκοί ψυχαναλυτές και απόμαχοι ναυτικοί, ο «Νυχτερίδας» και ο «Ξένος», ο «γριφουργός» και ο Mr. Fantastic, ο Dr. Dubious και ο «Αποτυχίας», ο Pere Ubu -ο ήρωας του Alfred Jarry- που σκαρφαλώνει στον ουρανό, εικονοκλαστικές ερωτικές περιπτύξεις, ερευνητές του διαστήματος και θύματα της «εξω-επιδημιολογίας».
Ο Λεωνίδας Χρηστάκης, ήδη το 1959, στο πρώτο κείμενο που γράφτηκε για τα σκίτσα του Κουτρουμπούση, σημειώνει ότι αυτός ο «ατελείωτος γελοιογράφος» προσθέτει στα θέματα και στους χαρακτήρες του «τη γαλήνη της αιωνιότητας».
Η έκθεση, θέλοντας να μείνει πιστή στον αντισυμβατικό και ετερόδοξο χαρακτήρα της δουλειάς του, δεν ακολουθεί τις προδιαγραφές μιας καθωσπρέπει μουσειακής παρουσίασης, με χρονολογική παράθεση των έργων και συνοδευτικές ετικέτες. Τα έργα του Πάνου Κουτρουμπούση διαθέτουν βαθιά εσωτερική δύναμη και δεν έχουν ανάγκη από καθοδήγηση και επεξηγήσεις. Οι θεατές καλούνται να περιηγηθούν στην έκθεση χωρίς πλοηγό-ξεναγό, ανακαλύπτοντας μόνοι τους τον άγνωστο κόσμο του Amazing Panos. Η άγρια φαντασία του, άλλωστε, είναι αρκετή για να σε ταξιδέψει σε διαφορετικούς χρόνους και εξωπραγματικούς χώρους, σε εικόνες που δεν έχεις ξανασυναντήσει.
Στον χώρο της έκθεσης θα προβάλλεται η ταινία «Πάνος Κουτρουμπούσης» (1985), σε σκηνοθεσία Ηρακλή και Γιώργου Μαυροϊδή. Το ντοκιμαντέρ μονταρίστηκε ειδικά για την έκθεση και παρουσιάζεται για πρώτη φορά.

********

Την επιμέλεια της έκθεσης υπογράφει ο Χριστόφορος Μαρίνος, ιστορικός τέχνης, επιμελητής εκθέσεων και δράσεων του ΟΠΑΝΔΑ.

Η έκθεση πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Ανδρέα Μελά και των εκδόσεων Απόπειρα.Η αναδρομική έκθεση του Πάνου Κουτρουμπούση συμμετέχει στο Gallery Walk, που διοργανώνουν ο ΠΣΑΤ και η Art Athina σε συνεργασία με το Athens Culture Net του Δήμου Αθηναίων, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στις 12 και 13 Μαΐου και τις συγκεκριμένες ημέρες η έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή για το κοινό έως τις 20:00

Η έναρξη της έκθεσης θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 6 Μαΐου, 17:00-21:00

Διάρκεια έκθεσης: 6 Μαΐου – 5 Ιουνίου 2022

Ώρες λειτουργίας: Τρίτη – Παρασκευή 11:00 – 19:00 Σάββατο – Κυριακή 10:00 – 15:00, Δευτέρα κλειστά.

Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.

Η είσοδος στον εκθεσιακό χώρο γίνεται σύμφωνα με τα ισχύοντα υγειονομικά πρωτόκολλα.

Η χρήση ιατρικής μάσκας είναι υποχρεωτική κατά την παραμονή του κοινού στον εκθεσιακό χώρο.

Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» Δήμου Αθηναίων: Ηρακλειδών 66 και Θεσσαλονίκης – Θησείο
Πληροφορίες: 210 3452150, Στάση Μετρό: Κεραμεικός