Εκεί που κάποτε τα αεροπλάνα έφερναν και έπαιρναν ταξιδιώτες από κάθε γωνιά του κόσμου, και μηχανικοί επισκεύαζαν και συντηρούσαν τα αεροσκάφη, τώρα δεσπόζει ένα πάρκο και ένα κέντρο που προσφέρει ένα συναρπαστικό ταξίδι στο παρελθόν και στο μέλλον ενός εντυπωσιακού έργου αστικής ανάπλασης.

Μέσα σε ένα ανακαινισμένο υπόστεγο, που κάποτε αποτέλεσε βάση επισκευής αεροσκαφών στο αεροδρόμιο, και έχει πλέον χαρακτηριστεί νεότερο μνημείο, το Ellinikon Experience Centre έχει δημιουργήσει ένα φουτουριστικό εκθεσιακό χώρο προσεγμένο σε κάθε λεπτομέρεια. Εκεί μας περίμενε η κ Κίκα Κυριακάκου, Καλλιτεχνική Διευθύντρια του πολιτιστικού οργανισμού Polygreen Culture & Art Initiative (PCAI) για να μας ξεναγήσει σε ένα video art πρόγραμμα που η ίδια έχει επιμεληθεί. Πρόκειται για ένα έργο που έχει δημιουργηθεί μέσα από τη σύμπραξη με το The Ellinikon Experience Centre και του PCAI και έχει βρει μία εξέχουσα θέση στο χώρο αυτό προβάλλοντας έργα για τις κλιματικές δυστοπίες, την τεχνολογία και το φύλο.

Με τίτλο “I’d rather be a Cyborg than a Goddess“,το πρόγραμμα συγκεντρώνει έργα video art από γυναίκες καλλιτέχνιδες.

Πρόκειται για video που εστιάζουν στις έννοιες της κλιματικής αλλαγής, του καταναλωτισμού, των διαστημικών απορριμμάτων, της τεχνολογίας και του φύλου: σύγχρονες αφηγήσεις, οι οποίες κινούνται από τη γήινη πραγματικότητα στη σφαίρα της δυστοπίας ή της επιστημονικής φαντασίας.

Το πρόγραμμα ξεκίνησε με αφορμή μια συναντηση που διοργανώθηκε το Νοέμβριο από International Association of Corporate Collections of Contemporary Art σύνδεσμος που συγκεντρωνει εταιρικές συλλογές από όλον τον κόσμο. Αποτελείται από επιμελητές εταιρικών συλλογών που διοργανώνουν συμπόσια και συναντήσεις σε όλον τον κόσμο. Τον Νοέμβριο βρέθηκαν στην Αθήνα και στο Ελληνικό για πρώτη φορά για να συζητήσουν θέματα που αφορούν το σύγχρονο συλλέγειν και αποτέλεσε προοίμιο της έκθεσης που προβάλλεται αυτή τη στιγμή στο Ellinikon Experience Centre. Από εκεί προέκυψε και η ιδέα αυτό το πρόγραμμα να παρουσιαστεί στο κοινό και να αποκτήσει μία μεγαλύτερη διάρκεια και κλίμακα.

Η ιδέα και το concept ουσιαστικά αφορά ένα πρόγραμμα που προέκυψε με αφορμή το θεμελιώδες δοκίμιο της Donna Haraway του 1985 σχετικά με τις εκφάνσεις και τις σχετικότητες του κυβοργίου (cyborg).
Η φράση και τίτλος του προγράμματος «I’d rather be a Cyborg than a Goddess» είναι η φράση με την οποία κλείνει το δοκίμιό της. Ένα πολύ γνωστό κείμενο του τρίτου φεμινιστικού κύματος με πολιτικό χαρακτήρα, ιδιαίτερα επίκαιρο μέχρι και σήμερα.

«Για εμένα ήταν σημαντικό το κομμάτι της διακειμενικότητας σε σχέση με το συγκεκριμένο δοκίμιο όσο και με ένα πολύ ιδιαίτερο λογοτεχνικό είδος που είναι αυτό της φεμινιστικές επιστημονικής φαντασίας. Με αφορμή το συγκεκριμένο κείμενο έκανα μία έρευνα με βάση το συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος και διαπίστωσα ότι υπάρχουν συγγραφείς από τη βικτωριανή εποχή που ασχολούνται με το είδος αυτό. Από τη Mary Shelley και τη Rhoda Broughton, μέχρι μεταγενέστερα την Margaret Atwood για μένα ήταν πολύ σημαντικό το να αναπτυχθεί ένας διάλογος μεταξύ των κειμένων αυτών, να αναρωτηθούμε σε σχέση με τη θέση της γυναίκας σήμερα αλλά και στο μέλλον. Θεωρώ ότι βρήκε εδώ την ιδανική συνθήκη το συγκεκριμένο πρόγραμμα για να παρουσιαστεί. Υποστήριξε η Κίκα Κυριακάκου.

Τα επιλεγμένα έργα του PCAI υφαίνουν στο σύνολό τους ένα χαρακτηριστικό αφήγημα που αφορά στην πρωτογενή επιστημονική φαντασία, όπως εκφράστηκε μέσα από την πένα γυναικών συγγραφέων.

Η ανάθεση της Αφροδίτης Ψαρρά, “Ventriloquist Ontology (2022)”, που δημιουργήθηκε με αφορμή την έκθεση Sheltered Gardens, διερευνά τα όρια ελέγχου και υβριδοποίησης μεταξύ ανθρώπου και μηχανής μέσα από τη σχέση μίας performer και μιας φορέσιμης συσκευής.

«Πρόκειται για μία ανάθεση που έγινε το 2022 με αφορμή μία έκθεση που κάναμε στον Βοτανικό Κήπο Διομήδους. Πρόκειται για μία εικαστικό που είναι και παράλληλα και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, που ασχολείται ιδιαίτερα με το κομμάτι των wereable technlologies, electronic textiles ενώ η έρευνά της εστιάζει στον κυβερνοφεμινισμό και στον τεχνοφεμινισμό. Το βίνετό της είναι αποτέλεσμα της έρευνά της σε σχέση με την υβριδοποίηση και τα όρια ανθρώπου και μηχανής και αυτό που καταδεικνύει είναι πώς μία performer συσχετίζεται με μία φορέσιμη συσκευή.»

Το έργο της Almagul Menlibayeva, μία καλλιτέχνιδα με έδρα το Βερολίνο, “Ulugh Beg. New Silk Road in Space (2020)”, δημιουργήθηκε σε συνεργασία με τους καλλιτέχνες Inna Artemova και German Popov με αφορμή τη δεύτερη Μπιενάλε της Λαχόρης. Το βίντεο ξεδιπλώνει την έρευνα της Menlibayeva για τη ζωή του λαμπρού αστρονόμου και εκφράζεται μέσα από έναν εκτενή προβληματισμό για τα διαστημικά θραύσματα και τη βιομηχανική μόλυνση στην εποχή της νεωτερικότητας, για τις προγονικές, πατριαρχικές νόρμες διακυβέρνησης και επικράτησης

«Ένα έργο που έγινε στο πρώην αστεροσκοπίο της Λαχόρης, το οποίο ήταν αφιερωμένο στη διαστημική ρύπανση και στη ζωή μιας πολύ σημαντικής φιγούρας της αστρονομίας του ηγέτηSamarkand Sultan Mirzo Ulugh Begh. Ο Ulugh Beg ήταν αστρονόμος, σημαντικός επιστήμονας της Περσίας του 15ου αι. ο οποίος ενώ είχε διακριθεί διεθνώς, θεωρήθηκε εξαιρετικά αδύναμος ως ηγέτης, ως κυβερνήτης της Περσίας και αυτό οδήγησε στην εκτέλεσή του από τους ανταγωνιστές και την οικογένειά του. Το συγκεκριμένο βίντεο, δεν εστιάζει μόνο στο κομμάτι της επιστημονικής του έρευνας αλλά και στο πώς οι πατριαρχικές νόρμες και τα στερεότυπα που έχουμε σε σχέση με την ηγεμονική αρρενωπότητα είχαν το αντίκτυπό τους στη ζωή και στο θανατο του Beg» σημειώνει η κ. Κυριακάκου.

 

Το έργο της Εύας Παπαμαργαρίτη, “Factitious Imprints (2016)”, μέρος παλαιότερης ατομικής έκθεσής της στο New Museum, επικεντρώνεται στην ιδέα μιας κατασκευασμένης φύσης και στο πώς αυτή μπορεί να καταγραφεί και να οριστεί μέσα από ένα παλίμψηστο αποτυπωμάτων που οι ταυτόχρονες ανθρώπινες και φυσικές διεργασίες κατασκευάζουν σε διαφορετικές επιφάνειες και εδάφη. «Είναι ένα από τα πρώτα βίντεο της συλλογής που δημιουργησε ξεκινώντας την έρευνά της ως εικαστικός που ασχολείται με την τεχνολογία και την ψηφιακή πραγματικότητα. Είναι ένα σχόλιο στην ιδεά της κατασκευασμένης φύσης και στο αποτύπωμα που μπορεί να έχει η ανθρώπινη διεργασία.» σημειώνει η κ. Κυριακάκου.

Το βίντεο της Ariana Papademetropoulos, “Voyage to Venus (2019)”, τα γυρίσματα του οποίου έγιναν στο νησί της Μήλου, δομεί την αφήγηση του γύρω από το γλυπτό Αφροδίτη της Μήλου και την κυρίαρχη δύναμη της φύσης. Η καλλιτέχνιδα, ως βικτωριανή Νηρηίδα, αντικαθιστά το συνηθισμένο οικιακό περιβάλλον, επιπλέοντας ανάμεσα σε παράκτια τοπία και σκοτεινές, αβυσσαλέες σπηλιές του Αιγαίου.

«Μία Αμερικανή με ελληνική καταγωγή που ξεκίνησε ως ζωγράφος και έχει αναδειχθεί στην undergroud σκηνή της Καλιφόρνια. Στο βίντεο πρωταγωνιστεί η ίδια η καλλιτέχνις και ο τίτλος του σχετίζεται με το άγαλμα της Αφροδίτης της Μήλου. Επιπλέει στο νερό, στο Αιγαίο, στις ακτές της Μήλου, ντυμένη σαν βικτοριανή Νηρηίδα, πάνω σε ένα κρεβάτι. πραγματεύεται την έννοια του οικείου, καθώς η εικόνα αυτή είναι συνυφασμένη σε ένα οικιακό περιβάλλον και παραπέμπει σε ένα βικτωριανό γαλλικό μπουντουάρ, αλλά και το θέμα του ανοίκεου, καθώς βρίσκεται εκτεθειμένη στις δυνάμεις της φύσης.» σημειώνει η κ. Κυριακάκου.

Το πρόγραμμα σκοπεύει να αναπτύξει περαιτέρω τη ριζοσπαστικότητα και τις οικολογικές και έμφυλες συνδηλώσεις των ορόσημων του σήμερα και πρόκειται να πλαισιωθεί από μία σειρά εκπαιδευτικών εργαστηρίων. Στόχος είναι, τα βιβλία που ενέπνευσαν το πρόγραμμα να υπάρχουν στο χώρο στα πλαίσια των εκπαιδευτικών προγραμμάτων για να δώσουν μία νέα διάσταση στο σύνολο των video art.

 

Info: The Ellinikon Experience Centre / 11/1-22/2 | Ώρες λειτουργίας: καθημερινά 9 π.μ. – 9 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη κατόπιν κράτησης στο tickets.experiencecentre.theellinikon.com.gr

Η έκθεση θα παραμείνει κλειστή στις: 22-25/01, 30-31/01, 01/02, 05-10/02 και 15/02