Σε συνάρτηση με την πολιτική εξωστρέφειας και γόνιμου διαλόγου με τα σύγχρονα ρεύματα σκέψης, η Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου εγκαινιάζει την Παρασκευή 13 Ιανουαρίου 2023, ώρα 11:00, στο Αμφιθέατρο «Ίδρυμα Ωνάση», το Δημόσιο Πρόγραμμα των περιοδικών της εκθέσεων. Η αρχή γίνεται με την ανοιχτή στο κοινό επιστημονική συνάντηση που πραγματοποιείται στο πλαίσιο της αναδρομικής έκθεσης «Κωνσταντίνος Παρθένης. Η Ιδανική Ελλάδα της Ζωγραφικής του» με θέμα την επίδραση του Θεοσοφισμού στις εικαστικές τέχνες, στην οποία θα μιλήσουν ιστορικοί της τέχνης με τη συμμετοχή της Διευθύντριας της ΕΠΜΑΣ, Συραγώς Τσιάρα, η οποία υπογράφει την ιδέα και την επιστημονική επιμέλεια.
Ο Θεοσοφισμός –ένα κράμα αποκρυφιστικών, φιλοσοφικών, κοινωνικών και θρησκευτικών πεποιθήσεων– αναδύθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και έμελλε να εξελιχθεί σε ένα από τα ανθεκτικότερα πνευματικά κινήματα με διακριτή παρουσία μέχρι και σήμερα. Κορυφαίοι καλλιτέχνες οι οποίοι επηρέασαν –ο καθένας με τον δικό του τρόπο– τις εξελίξεις της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας, όπως ο Βασίλι Καντίνσκι, ο Πιετ Μοντριάν, ο Καζιμίρ Μαλέβιτς, αλλά και ο δικός μας, ελληνοκεντρικός μοντερνιστής Κωνσταντίνος Παρθένης, συνδέθηκαν στα πρώτα βήματά τους με τον Θεοσοφισμό.
Ο Παρθένης συνάντησε σε νεαρή ηλικία, το 1896, τον θεοσοφιστή καλλιτέχνη Καρλ Βίλχελμ Ντίφενμπαχ στη γενέτειρά του, την Αλεξάνδρεια. Τον ακολούθησε στα περίχωρα της Βιέννης και έζησε μαζί με υπόλοιπους μαθητές του περίπου για έναν χρόνο στο κοινόβιο Ανθρωπότης (Humanitas). Εκεί βίωσε την ιδιότυπη διδασκαλία του Ντίφενμπαχ και τον κοινοβιακό τρόπο ζωής, σε συμπόρευση με τα πανθεϊστικά, οικολογικά και ουτοπικά κελεύσματα της εποχής.
Οι εκλεκτικές συγγένειες του Θεοσοφισμού με την ιδιαίτερη πνευματικότητα που διαπνέει το έργο του Παρθένη και, ευρύτερα, η πρόσληψη ανορθολογικών τάσεων από Έλληνες διανοουμένους και καλλιτέχνες κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα· η σχέση του Θεοσοφισμού με την τέχνη της ρωσικής πρωτοπορίας, την αφαίρεση, τον νεοπλαστικισμό αλλά και με θεωρίες του αρχιτεκτονικού χώρου είναι οι κύριες θεματικές περιοχές που θα διερευνήσουν στις ανακοινώσεις τους οι οκτώ συμμετέχοντες και συμμετέχουσες. Ειδικά στο πεδίο συνάντησης του Θεοσοφισμού με την αφηρημένη τέχνη, θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα το έργο δύο σημαντικών γυναικών, της πρωτοπόρου της αφηρημένης ζωγραφικής Χίλμα αφ Κλιντ (1862-1944) και της πρώτης Διευθύντριας του Solomon R. Guggenheim Museum Χίλα Ρίμπεϊ (1890-1967).
Στην επιστημονική συνάντηση με τίτλο «Θεοσοφισμός και Εικαστικές Τέχνες» ομιλητές και ομιλήτριες είναι, με αλφαβητική σειρά, ο Σωκράτης Γεωργιάδης, Ομότιμος Καθηγητής Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής στην Κρατική Ακαδημία Καλών Τεχνών της Στουτγάρδης, ο Ευγένιος Ματθιόπουλος, Καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και Συνεργαζόμενος Ερευνητής στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών (Ι.Τ.Ε.), η Κάτια Παπανδρεοπούλου, Διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης, Ακαδημαϊκή Υπότροφος στο Τμήμα Εικαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ο Σπύρος Πετριτάκης, Διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης, Ακαδημαϊκός Υπότροφος στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, η Μαρία Τσαντσάνογλου, Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια του MOMus και Διευθύντρια του MOMus – Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, η Συραγώ Τσιάρα, Ιστορικός της Τέχνης, Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου, η Βικτώρια Φερεντίνου, Επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Εικαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, και η Αγγελική Χαριστού, Επιμελήτρια της Συλλογής και του Αρχείου Κωστάκη, MOMus – Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, Επιστημονική Συνάντηση «Θεοσοφισμός και Εικαστικές Τέχνες», Αμφιθέατρο «Ίδρυμα Ωνάση», Παρασκευή 13 Ιανουαρίου 2023, ώρα έναρξης: 11:00/ Είσοδος ελεύθερη [Η Επιστημονική Συνάντηση θα βιντεοσκοπηθεί], Γλώσσα της Επιστημονικής Συνάντησης: Ελληνικά Σύλληψη – Επιστημονική Επιμέλεια: Συραγώ Τσιάρα, Διευθύντρια ΕΠΜΑΣ, Οργάνωση: Άρτεμις Ζερβού, Ελπινίκη Μεϊντάνη, Επιμελήτριες ΕΠΜΑΣ, Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, Βασ. Κωνσταντίνου 50, Αθήνα.
