Τρία χρόνια μετά την κυκλοφορία του, στις 30 Νοεμβρίου 2022 το ChatGPT δεν είναι πια το “πείραμα” που αιφνιδίασε τον πλανήτη με την εκτόξευση της δημοτικότητάς του. Αποτελεί μια τεχνολογική υποδομή που έχει απλωθεί σχεδόν σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας. Από την εργασία και την εκπαίδευση έως την υγεία, τις εκλογές και την τεχνολογική γεωπολιτική. Το εργαλείο που κυκλοφόρησε η OpenAI έχει καταφέρει να διαμορφώσει συνήθειες, διαδικασίες και αντιλήψεις με τρομερή ταχύτητα.
Σήμερα υπολογίζεται ότι χρησιμοποιείται από περίπου 800 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε εβδομάδα σε πάνω από 20 γλώσσες. Μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι μεγαλύτερες και ταχύτερα αναπτυσσόμενες αγορές του είναι η Ινδία, η Βραζιλία, η Ινδονησία και οι Φιλιππίνες, αλλά οι αριθμοί είναι απλώς η επιφάνεια. Η πραγματική αλλαγή βρίσκεται στο πως οι άνθρωποι εργάζονται, μαθαίνουν, επικοινωνούν και λαμβάνουν αποφάσεις.
Από τις πρώτες εβδομάδες η συζήτηση για τις θέσεις εργασίας ήταν γεμάτη ένταση για όσα έρχονται. Το 2023 οι πρώτες απώλειες είχαν ήδη καταγραφεί σε τομείς όπως η εικονογράφηση, η ανάπτυξη ιστοσελίδων, η μετάφραση και η “βιομηχανία” παραγωγής ακαδημαϊκών κειμένων από freelancers σε χώρες όπως η Κένυα.
Ταυτόχρονα, η εργατική καθημερινότητα άρχισε να αλλάζει με λιγότερο δραματικούς, αλλά πιο πρακτικούς τρόπους. Στην Ινδονησία, οι επαγγελματίες κινηματογράφου χρησιμοποιούν το ChatGPT για ανάπτυξη σεναρίων. Στη Μαλάουι, αγρότες λαμβάνουν οδηγίες σε τοπικές γλώσσες για καλλιέργειες, ζώα και εποχικά προβλήματα. Στην Κολομβία, το 85% των δικαστών χρησιμοποιεί δωρεάν εκδοχές του ChatGPT και του Microsoft Copilot για ταχύτερη επεξεργασία υποθέσεων, μια εξέλιξη που επιταχύνει τη δικαστική διαδικασία, αλλά αλλάζει και τον τρόπο που δουλεύουν οι δικηγόροι.
Η τεχνητή νοημοσύνη κατέστησε την εργασία πιο παραγωγική, αλλά ταυτόχρονα πιο ρευστή κι αν ο κίνδυνος αυτοματισμού παραμένει. Οι πρώτες πραγματικές συνέπειες μοιάζουν περισσότερο με ανακατανομή ρόλων και λιγότερο με ολική αντικατάσταση.
Στο πεδίο της μάθησης, η ενσωμάτωση του ChatGPT ήταν άμεση και ανομοιογενής.
Σε σχολεία της Ινδίας, χρησιμοποιείται ως εργαλείο έρευνας και υποστήριξης με τους μαθητές να μοιράζονται τις σκέψεις και τα συμπεράσματά τους στην τάξη. Στη Μάλι ένα έργο αξιοποιεί το μοντέλο για να μεταφράζει εκπαιδευτικό υλικό σε τοπικές γλώσσες, διευκολύνοντας τους μαθητές να κατανοήσουν τα μαθήματα και να παραμείνουν στο σχολείο.
Την ίδια στιγμή σε άλλες χώρες η εφαρμογή ήταν πιο περίπλοκη. Η Νότια Κορέα ανέστειλε το εθνικό πρόγραμμα ενσωμάτωσης AI στην εκπαίδευση μέσα σε μόλις τέσσερις μήνες λόγω ανησυχίας για ανακρίβειες, υπερφόρτωση των εκπαιδευτικών και κινδύνους για τα προσωπικά δεδομένα.
Η δυνατότητα πρόσβασης σε πληροφορίες δεν εγγυάται πάντα καλύτερη μάθηση, αλλά αλλάζει οριστικά τον τρόπο που οι μαθητές συζητούν, σκέφτονται και αλληλεπιδρούν.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, ένα από τα πιο διαδεδομένα πεδία χρήσης του ChatGPT είναι οι ερωτήσεις για θέματα υγείας.
Στη Νότια Κορέα, όμως, αυτό το ενδιαφέρον πήγε ένα βήμα παραπέρα: ρομποτικές κούκλες που ενσωματώνουν το ChatGPT λειτουργούν ως σύντροφοι ηλικιωμένων. Συνομιλούν, υπενθυμίζουν φάρμακα, ειδοποιούν για επείγοντα περιστατικά.
Πρόκειται για έναν ψηφιακό ορισμό της φροντίδας που ανοίγει μεν νέες δυνατότητες, αλλά θέτει και σοβαρά ερωτήματα για τη μοναξιά, την εξάρτηση και το ποιος “αναλαμβάνει” την ευθύνη για τους πιο ευάλωτους.
Το 2024, έτος κατά το οποίο πάνω από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι ψήφισαν σε 50 χώρες, το ChatGPT λειτούργησε ως γέφυρα και ως εργαλείο χειραγώγησης.
Στην Ινδία, εταιρείες AI κέρδισαν εκατομμύρια παράγοντας πολιτικό περιεχόμενο. Στη Γκάνα, πάνω από 170 ψεύτικοι λογαριασμοί στο X χρησιμοποίησαν το μοντέλο για να επηρεάσουν την προεκλογική περίοδο.
Το μοντέλο μπορεί να μιμηθεί ύφος, να μεταφράσει άμεσα, να παράξει μηνύματα σε μαζική κλίμακα και αυτά τα χαρακτηριστικά το καθιστούν ισχυρό εργαλείο σε μια εποχή όπου η πληροφορία είναι όπλο.
Αν και το ChatGPT λειτουργεί άριστα σε γλώσσες με μεγάλη ψηφιακή παρουσία, όπως τα αγγλικά, τα ισπανικά και τα ιαπωνικά δυσκολεύεται σοβαρά με γλώσσες όπως τα μπενγκάλι, τα σουαχίλι, τα ουρντού ή τα ταϊλανδικά.
Οι απαντήσεις σε αυτές τις γλώσσες παρουσιάζουν συχνά λέξεις που εφευρίσκονται εκείνη τη στιγμή, λογικά λάθη ή ανοησίες δείγμα ότι η παγκόσμια πρόσβαση δεν είναι ίση.
Γι’ αυτό πολλές κοινότητες αναπτύσσουν τα δικά τους μοντέλα:
• Στην Ινδονησία, με τις 700+ γλώσσες.
• Στις Φιλιππίνες, με το ITanong που μιλάει Filipino και Taglish.
• Στη Λατινική Αμερική, με το Latam-GPT.
• Στη Νιγηρία, με το Awarri, το πρώτο κρατικά υποστηριζόμενο LLM της χώρας.
• Στη Μογγολία, startups εργάζονται για να αναπτύξουν μοντέλα που δεν εξαρτώνται από τη Δύση.
Η γλωσσική αντιπροσώπευση γίνεται πλέον πολιτικό ζήτημα.
Παρότι το ChatGPT δεν είναι επίσημα διαθέσιμο στην Κίνα, οι χρήστες βρίσκουν τρόπους να το αξιοποιούν μέσω VPN ή ξένων αριθμών. Κάποιοι προγραμματιστές έχουν ενσωματώσει το API του σε εφαρμογές που βοηθούν στο γράψιμο αναφορών ή δίνουν συμβουλές σχέσεων.
Ταυτόχρονα, η Κίνα αναπτύσσει τα δικά της μοντέλα, με κορυφαίο το DeepSeek, το οποίο το 2024 προκάλεσε σοκ διεθνώς προσφέροντας ανταγωνιστική απόδοση με πολύ χαμηλότερο κόστος. Αμέσως αυτοκινητοβιομηχανίες και εταιρείες οικιακών συσκευών άρχισαν να το ενσωματώνουν στα προϊόντα τους.
Το ChatGPT έφερε κάτι σπάνιο: έναν παγκόσμιο συγχρονισμό. Γλώσσες, δουλειές, θεσμοί, μαθητές, αγρότες, δικαστές, ηλικιωμένοι και τεχνολογικές υπερδυνάμεις βρέθηκαν να προσαρμόζονται ταυτόχρονα σε ένα νέο εργαλείο. Σε έναν κόσμο που συχνά κινείται με αργά βήματα, το ChatGPT λειτούργησε σαν επιταχυντής. Όχι επειδή αντικατέστησε τα πάντα, αλλά επειδή επηρέασε σχεδόν τα πάντα.
Αν κάτι γίνεται ξεκάθαρο στα τρία αυτά χρόνια, είναι πως η τεχνητή νοημοσύνη δεν αλλάζει μόνο την τεχνολογία, αλλάζει την ανθρώπινη συμπεριφορά, τις προσδοκίες και τα όρια του εφικτού και το ταξίδι μόλις ξεκίνησε …
*Με στοιχεία από το Rest of World
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
