Διευθύνοντες σύμβουλοι τεχνολογικών εταιρειών και πολιτικοί προετοιμάζονται για την ημέρα που η τεχνητή νοημοσύνη θα πάρει τον έλεγχο, ενώ αποτυγχάνουν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που έχουμε μπροστά μας, από τα πνευματικά δικαιώματα έως τα αυτόνομα φονικά μηχανήματα.
Θα έπρεπε άραγε οι πολιτικοί και οι κυβερνήσεις του κόσμου να επικεντρωθούν στο να εξασφαλίσουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα αξιοποιηθεί ως μέσο για την επέκταση της ανθρώπινης παρουσίας στο διάστημα και μακροπρόθεσμα για την αποίκιση άλλων πλανητών ή γαλαξιακών περιοχών; Ή μήπως η πραγματική τους αποστολή αυτή τη στιγμή είναι να προστατεύσουν τους πολίτες τους από την ανεξέλεγκτη ισχύ και την αυξανόμενη επιρροή των τεχνολογικών κολοσσών που ήδη διαμορφώνουν την καθημερινή μας ζωή; Αναμφίβολα, η πρώτη επιλογή μπορεί να ακούγεται πιο ελκυστική, φιλόδοξη και εμπνευσμένη — ωστόσο, δεν θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να αποτελεί την άμεση προτεραιότητα της πολιτικής ατζέντας στο παρόν. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε εδώ και τώρα στη Γη απαιτούν επείγουσες απαντήσεις και υπεύθυνη δράση.
Στους κύκλους της Silicon Valley, η απογείωση της τεχνητής νοημοσύνης θεωρείται μια αναπόφευκτη εξέλιξη που πλησιάζει ταχύτατα, με διευθύνοντες σύμβουλους να υπόσχονται ότι η δεκαετία του 2030 θα είναι μια χρυσή εποχή προόδου. Αυτή η νοοτροπία έχει φτάσει μέχρι το Westminster και την Ουάσιγκτον, με δεξαμενές σκέψης να ενθαρρύνουν τους πολιτικούς να είναι έτοιμοι να αξιοποιήσουν τη δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης που έρχεται με κυματώδη ροή, ενώ η κυβέρνηση Τραμπ στηρίζει την πρωτοβουλία των 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων της OpenAI για υπερδύναμα κέντρα δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης.
Όλα αυτά ακούγονται συναρπαστικά, αλλά ενώ οι ισχυροί του κόσμου ονειρεύονται την “υπερνοημοσύνη”, αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «χαζή νοημοσύνη» προκαλεί ήδη προβλήματα στο παρόν. Ένα από τα κρίσιμα ζητήματα που αντιμετωπίζει ο τομέας της ΤΝ είναι το κατά πόσο η μαζική συλλογή περιεχομένου από το διαδίκτυο –μια απαραίτητη διαδικασία για την εκπαίδευση των μοντέλων– συνιστά παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων.
Υπάρχουν εύλογα επιχειρήματα και από τις δύο πλευρές. Οι υποστηρικτές της πρακτικής υποστηρίζουν ότι, όπως δεν παραβιάζεις τα πνευματικά δικαιώματα του κάθε μέσου απλώς διαβάζοντας αυτές τις λέξεις, έτσι και η μάθηση των ΑΙ θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο. Από την άλλη, οι επικριτές πλέον περιλαμβάνουν γίγαντες της ψυχαγωγίας όπως η Disney και η Universal, οι οποίοι μηνύουν την εταιρεία Midjourney επειδή αναπαράγει εικόνες από χαρακτήρες όπως ο Darth Vader ή οι Minions. Μόνο η νομοθεσία μπορεί να επιλύσει οριστικά το ζήτημα αποδίδοντας δικαιοσύνη και θέτοντας συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο.
Τα πεδία μάχης της Ουκρανίας αναδεικνύουν ένα ακόμη δύσκολο πρόβλημα που σχετίζεται με την τεχνητή νοημοσύνη. Ενώ ο Sam Altman της OpenAI έχει εκφράσει τον φόβο ότι μια τεχνητή νοημοσύνη χωρίς όρια ίσως κάποια μέρα μας εξοντώσει όλους, η θανατηφόρα «χαζή νοημοσύνη» είναι ήδη εδώ. Ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας μας ωθεί προς έναν κόσμο όπου πολύ σύντομα μηχανές θα μπορούν να σκοτώνουν με ελάχιστη ή καθόλου ανθρώπινη επίβλεψη. Μακριά από τον δρόμο της παγκόσμιας ειρήνης που ονειρευόμαστε και προσπαθήσαμε λίγο ή πολύ προκειμένου να είναι μία σταθερή συνθηκή μετά το τέλος του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι πολιτικοί έχουν αποτύχει πλήρως να αντιμετωπίσουν αυτήν την απειλή. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών πραγματοποίησε την πρώτη του συνεδρίαση για τη ρύθμιση των «ρομπότ-δολοφόνων» το 2014. Δέκα χρόνια αργότερα, δεν έχουμε πλησιάσει καθόλου τον περιορισμό της χρήσης τους. Αν οι ηγέτες μας περιμένουν τον ερχομό μιας “υπερνοημοσύνης” για να λύσει τα προβλήματά τους, τότε κάνουν ένα πολύ σοβαρό λάθος.
Κι όμως δεν είναι η φαντασία αλλά η αδράνεια που μας απειλεί περισσότερο. Καθώς οι ηγέτες του κόσμου ονειρεύονται διαστημικές αποικίες και υπερνοήμονες σωτήρες, η «χαζή» τεχνητή νοημοσύνη ήδη σκορπίζει προβλήματα: παραβιάζει πνευματικά δικαιώματα, λειτουργεί ανεξέλεγκτα στα πεδία των μαχών και θέτει ηθικά διλήμματα που απαιτούν άμεση απάντηση. Όπως θα έλεγε κι ένας παλιός δάσκαλος, το μέλλον δεν περιμένει – μας κρίνει από τώρα. Αν δεν σταθούμε με σύνεση και θάρρος απέναντι στην (καταχρηστική) τεχνολογία, το λάθος δεν θα είναι της μηχανής. Θα είναι δικό μας. Δικό μας και οριστικό.
*Με στοιχεία από το New Scientist.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Inst
Διευθύνοντες σύμβουλοι τεχνολογικών εταιρειών και πολιτικοί προετοιμάζονται για την ημέρα που η τεχνητή νοημοσύνη θα πάρει τον έλεγχο, ενώ αποτυγχάνουν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που έχουμε μπροστά μας, από τα πνευματικά δικαιώματα έως τα αυτόνομα φονικά μηχανήματα.
Θα έπρεπε άραγε οι πολιτικοί και οι κυβερνήσεις του κόσμου να επικεντρωθούν στο να εξασφαλίσουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα αξιοποιηθεί ως μέσο για την επέκταση της ανθρώπινης παρουσίας στο διάστημα και μακροπρόθεσμα για την αποίκιση άλλων πλανητών ή γαλαξιακών περιοχών; Ή μήπως η πραγματική τους αποστολή αυτή τη στιγμή είναι να προστατεύσουν τους πολίτες τους από την ανεξέλεγκτη ισχύ και την αυξανόμενη επιρροή των τεχνολογικών κολοσσών που ήδη διαμορφώνουν την καθημερινή μας ζωή; Αναμφίβολα, η πρώτη επιλογή μπορεί να ακούγεται πιο ελκυστική, φιλόδοξη και εμπνευσμένη — ωστόσο, δεν θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να αποτελεί την άμεση προτεραιότητα της πολιτικής ατζέντας στο παρόν. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε εδώ και τώρα στη Γη απαιτούν επείγουσες απαντήσεις και υπεύθυνη δράση.
Στους κύκλους της Silicon Valley, η απογείωση της τεχνητής νοημοσύνης θεωρείται μια αναπόφευκτη εξέλιξη που πλησιάζει ταχύτατα, με διευθύνοντες σύμβουλους να υπόσχονται ότι η δεκαετία του 2030 θα είναι μια χρυσή εποχή προόδου. Αυτή η νοοτροπία έχει φτάσει μέχρι το Westminster και την Ουάσιγκτον, με δεξαμενές σκέψης να ενθαρρύνουν τους πολιτικούς να είναι έτοιμοι να αξιοποιήσουν τη δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης που έρχεται με κυματώδη ροή, ενώ η κυβέρνηση Τραμπ στηρίζει την πρωτοβουλία των 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων της OpenAI για υπερδύναμα κέντρα δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης.
Όλα αυτά ακούγονται συναρπαστικά, αλλά ενώ οι ισχυροί του κόσμου ονειρεύονται την “υπερνοημοσύνη”, αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «χαζή νοημοσύνη» προκαλεί ήδη προβλήματα στο παρόν. Ένα από τα κρίσιμα ζητήματα που αντιμετωπίζει ο τομέας της ΤΝ είναι το κατά πόσο η μαζική συλλογή περιεχομένου από το διαδίκτυο –μια απαραίτητη διαδικασία για την εκπαίδευση των μοντέλων– συνιστά παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων.
Υπάρχουν εύλογα επιχειρήματα και από τις δύο πλευρές. Οι υποστηρικτές της πρακτικής υποστηρίζουν ότι, όπως δεν παραβιάζεις τα πνευματικά δικαιώματα του κάθε μέσου απλώς διαβάζοντας αυτές τις λέξεις, έτσι και η μάθηση των ΑΙ θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο. Από την άλλη, οι επικριτές πλέον περιλαμβάνουν γίγαντες της ψυχαγωγίας όπως η Disney και η Universal, οι οποίοι μηνύουν την εταιρεία Midjourney επειδή αναπαράγει εικόνες από χαρακτήρες όπως ο Darth Vader ή οι Minions. Μόνο η νομοθεσία μπορεί να επιλύσει οριστικά το ζήτημα αποδίδοντας δικαιοσύνη και θέτοντας συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο.
Τα πεδία μάχης της Ουκρανίας αναδεικνύουν ένα ακόμη δύσκολο πρόβλημα που σχετίζεται με την τεχνητή νοημοσύνη. Ενώ ο Sam Altman της OpenAI έχει εκφράσει τον φόβο ότι μια τεχνητή νοημοσύνη χωρίς όρια ίσως κάποια μέρα μας εξοντώσει όλους, η θανατηφόρα «χαζή νοημοσύνη» είναι ήδη εδώ. Ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας μας ωθεί προς έναν κόσμο όπου πολύ σύντομα μηχανές θα μπορούν να σκοτώνουν με ελάχιστη ή καθόλου ανθρώπινη επίβλεψη. Μακριά από τον δρόμο της παγκόσμιας ειρήνης που ονειρευόμαστε και προσπαθήσαμε λίγο ή πολύ προκειμένου να είναι μία σταθερή συνθηκή μετά το τέλος του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι πολιτικοί έχουν αποτύχει πλήρως να αντιμετωπίσουν αυτήν την απειλή. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών πραγματοποίησε την πρώτη του συνεδρίαση για τη ρύθμιση των «ρομπότ-δολοφόνων» το 2014. Δέκα χρόνια αργότερα, δεν έχουμε πλησιάσει καθόλου τον περιορισμό της χρήσης τους. Αν οι ηγέτες μας περιμένουν τον ερχομό μιας “υπερνοημοσύνης” για να λύσει τα προβλήματά τους, τότε κάνουν ένα πολύ σοβαρό λάθος.
Κι όμως δεν είναι η φαντασία αλλά η αδράνεια που μας απειλεί περισσότερο. Καθώς οι ηγέτες του κόσμου ονειρεύονται διαστημικές αποικίες και υπερνοήμονες σωτήρες, η «χαζή» τεχνητή νοημοσύνη ήδη σκορπίζει προβλήματα: παραβιάζει πνευματικά δικαιώματα, λειτουργεί ανεξέλεγκτα στα πεδία των μαχών και θέτει ηθικά διλήμματα που απαιτούν άμεση απάντηση. Όπως θα έλεγε κι ένας παλιός δάσκαλος, το μέλλον δεν περιμένει – μας κρίνει από τώρα. Αν δεν σταθούμε με σύνεση και θάρρος απέναντι στην (καταχρηστική) τεχνολογία, το λάθος δεν θα είναι της μηχανής. Θα είναι δικό μας. Δικό μας και οριστικό.
*Με στοιχεία από το New Scientist.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Inst
