Τις δύο προηγούμενες δεκαετίες ο μάνατζερ αποτελούσε το σύμβολο της ιεραρχίας. Ο άνθρωπος που κρατούσε το μπλοκάκι, μοίραζε καθήκοντα, επέβλεπε ομάδες, συντόνιζε ανθρώπους. Σήμερα ο ίδιος τίτλος αρχίζει να σημαίνει κάτι τελείως διαφορετικό. Δε διαχειρίζεται πλέον κυρίως ανθρώπους, αλλά πράκτορες τεχνητής νοημοσύνης. Αυτό δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά η νέα πραγματικότητα που χτίζεται μπροστά στα μάτια μας σιωπηλά, μεθοδικά, σχεδόν φυσικά.
Ο ίδιος ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ το 2023 είχε πει κάτι προφητικό: «Δεν νομίζω ότι θέλεις μια διοικητική πυραμίδα όπου απλώς μάνατζερ διαχειρίζονται άλλους μάνατζερ, που διαχειρίζονται κι άλλους μάνατζερ, οι οποίοι στο τέλος επιβλέπουν αυτούς που κάνουν τη δουλειά». Και τότε ήρθε το “great flattening”: μεγάλες εταιρείες, από τη Meta μέχρι τη Citi ξεκίνησαν να κόβουν μαζικά τα μεσαία στελέχη. Η επόμενη φάση αυτής της μετάβασης έχει όνομα, AI management.
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν ήρθε απλώς για να αυτοματοποιήσει διαδικασίες. Ήρθε για να αλλάξει τον τρόπο που διοικούμε. Οι εταιρείες δεν προσλαμβάνουν πλέον μόνο ανθρώπους, αλλά εκπαιδεύουν ψηφιακούς πράκτορες, δηλαδή αυτοματοποιημένα συστήματα που αναλαμβάνουν εργασίες, επικοινωνούν, λαμβάνουν αποφάσεις, μαθαίνουν και εκτελούν. Είναι οι “συνάδελφοι” που δεν κοιμούνται, δε ζητούν αύξηση, δεν κάνουν λάθη (ή τουλάχιστον κάνουν διαφορετικά λάθη από εμάς) και κάποιος πρέπει να τους διαχειρίζεται.
Η Jeanne DeWitt Grosser, COO της Vercel μιας εταιρείας που αξίζει 9,3 δισεκατομμύρια δολάρια το είπε ξεκάθαρα: «Θα δούμε μια νέα θέση μέσα στις εταιρείες: τον agent manager». Έναν μάνατζερ που δεν ηγείται ανθρώπων, αλλά συντονίζει αλγορίθμους. Στην πράξη αυτό έχει ήδη ξεκινήσει. Η Vercel εκπαίδευσε έναν AI πράκτορα βασισμένο στα δεδομένα του καλύτερου πωλητή της. Ο πράκτορας αποδείχθηκε τόσο αποδοτικός που η εταιρεία μείωσε την ομάδα των δέκα ατόμων σε έναν μόνο υπάλληλο. Οι υπόλοιποι μεταφέρθηκαν σε άλλους ρόλους.
Ακούγεται ψυχρό, κυνικό, αλλά είναι και το πρώτο βήμα προς έναν νέο τύπο εργασιακής πραγματικότητας όπου οι ρόλοι αλλάζουν ριζικά. Ο “μάνατζερ πρακτόρων” δε χρειάζεται πια συναισθηματική νοημοσύνη, χρειάζεται τεχνική επάρκεια, σχεδιαστική σκέψη και τη δεξιότητα να “σπάει” ένα έργο σε εντολές που θα εκτελέσει το AI. Η τέχνη της ηγεσίας μετατρέπεται σε επιστήμη της παραμετροποίησης.
Ο Σάουραμπ Σαρμπάλια, επικεφαλής τεχνητής νοημοσύνης στην PwC το περιγράφει απλά: οι εταιρείες πρέπει να εκπαιδεύσουν τους ανθρώπους τους να γίνουν “managers of machines”. Να κατανοούν τι μπορεί να κάνει η τεχνητή νοημοσύνη, να τη διαμορφώνουν, να την επιβλέπουν και να την “εκπαιδεύουν” ξανά όταν χρειάζεται. Ο ρόλος δεν θα είναι πλέον να εμπνέεις, αλλά να “ρυθμίζεις”. Όχι να ηγείσαι, αλλά να “ελέγχεις”.
Αυτή η μετάβαση θυμίζει κάτι βαθύτερο: την αλλαγή του τρόπου που αντιλαμβανόμαστε την ευφυΐα και τη δουλειά. Ο άνθρωπος παλιά δούλευε με τα χέρια. Μετά δούλευε με το μυαλό. Τώρα καλείται να μάθει να εργάζεται μαζί με το μυαλό της μηχανής. Η νέα ιεραρχία δε θα βασίζεται στην ηλικία ή την εμπειρία, αλλά στην ικανότητα συνεργασίας με το άψυχο. Όπως είπε η Grosser, «στο μέλλον, μπορεί να αποφοιτείς από το πανεπιστήμιο και να είσαι ήδη μάνατζερ». Όχι ανθρώπων, αλλά πρακτόρων.
Αν ο μάνατζερ παραδοσιακά ήταν ο ενδιάμεσος κρίκος ανάμεσα στην ανθρώπινη εργασία και τη στρατηγική σκέψη, τώρα γίνεται ο ενδιάμεσος κρίκος ανάμεσα στον άνθρωπο και το μηχάνημα. Αν δεν προσέξουμε, το πέρασμα αυτό κινδυνεύει να μας μετατρέψει από δημιουργούς σε επιτηρητές. Από ηγέτες σε ρυθμιστές συστημάτων.
Η τεχνητή νοημοσύνη υπόσχεται ταχύτητα, ακρίβεια, αποτελεσματικότητα. Η νέα γενιά μάνατζερ πρέπει να μάθει κάτι παλιό: ότι η ηγεσία δεν είναι απλώς η ικανότητα να “ελέγχεις”, αλλά η ευθύνη να καθοδηγείς. Στον κόσμο που έρχεται δε θα επιβιώσει ο πιο τεχνικά ικανός, αλλά αυτός που θα συνδυάσει όλα τα παραπάνω. Ο μάνατζερ του μέλλοντος δε θα διοικεί γραφεία, θα διαχειρίζεται συστήματα, αλλά το πιο δύσκολο έργο του θα είναι να θυμάται ότι πίσω από κάθε γραμμή κώδικα υπάρχει ένας άνθρωπος.
*Με στοιχεία από το Wired
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
