Όλοι ξέρουμε τι σημαίνει με απλά λόγια να “γκουγκλάρεις” κάτι. Πληκτρολογείς μερικές σχετικές λέξεις σε μια μηχανή αναζήτησης και λαμβάνεις μία λίστα συνδέσμων με τα πιο σχετικά αποτελέσματα. Η διαδικασία αυτή απλώς ανακτά πληροφορίες που ήδη υπάρχουν στο Διαδίκτυο και στις παρουσιάζει με δομημένο τρόπο. Όμως όλα αυτά που γνωρίζαμε φαίνεται πως σιγά σιγά αλλάζουν. Βρισκόμαστε σε ένα νέο σημείο καμπής.

Η μεγαλύτερη αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι μηχανές αναζήτησης μας παρέχουν πληροφορίες από τη δεκαετία του 1990 συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Τέλος λοιπόν η αναζήτηση με λέξεις-κλειδιά. Τέλος το ξεφύλλισμα συνδέσμων για να κάνεις κλικ. Αντίθετα μπαίνουμε σε μια εποχή “συνομιλητικής” αναζήτησης. Αυτό σημαίνει ότι αντί για λέξεις-κλειδιά χρησιμοποιείς πραγματικές ερωτήσεις, διατυπωμένες σε φυσική γλώσσα. Και αντί για συνδέσμους όλο και περισσότερο θα λαμβάνεις απαντήσεις που δημιουργούνται από την AI, αντλώντας πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο από όλο το Διαδίκτυο.

Φυσικά η Google—η εταιρεία που έχει καθορίσει την αναζήτηση τα τελευταία 25 χρόνια—προσπαθεί να είναι στην πρώτη γραμμή αυτής της αλλαγής. Τον Μάιο του 2023 ξεκίνησε να δοκιμάζει απαντήσεις που παράγονται από AI στις αναζητήσεις, χρησιμοποιώντας το μεγάλο γλωσσικό της μοντέλο (LLM) για να παρέχει απαντήσεις σαν αυτές που θα περίμενες από έναν ειδικό ή έναν έμπιστο φίλο. Το ονομάζει “AI Overviews“. Ο CEO της Google Σουντάρ Πιτσάι, το περιέγραψε ως «μία από τις πιο θετικές αλλαγές που έχουμε κάνει στην αναζήτηση εδώ και πάρα πολύ καιρό».

Τα AI Overviews αλλάζουν ριζικά το είδος των ερωτημάτων που μπορεί να απαντήσει η Google. Τώρα μπορείς να ρωτήσεις κάτι όπως: «Θα πάω στην Ιαπωνία για μία εβδομάδα τον επόμενο μήνα. Θα μείνω στο Τόκιο, αλλά θέλω να κάνω μονοήμερες εκδρομές. Υπάρχουν φεστιβάλ κοντά; Παίζει καμία καλή μπάντα;». Και θα λάβεις μια ολοκληρωμένη απάντηση—όχι απλώς έναν σύνδεσμο προς το Reddit, αλλά μια καλά δομημένη απάντηση με ενημερωμένες πληροφορίες.

Ακόμα πιο σημαντικό υπάρχει η δυνατότητα να κάνεις αναζητήσεις που κάποτε ήταν σχεδόν αδύνατες και να λάβεις τη σωστή απάντηση. Δεν χρειάζεται πλέον να διατυπώσεις με ακρίβεια αυτό που ψάχνεις. Μπορείς να περιγράψεις το πουλί που βλέπεις στην αυλή σου, το πρόβλημα που φαίνεται να έχει το ψυγείο σου ή τον περίεργο θόρυβο που κάνει το αυτοκίνητό σου και θα λάβεις μια σχεδόν ανθρώπινη εξήγηση συγκεντρωμένη από διάσπαρτες πηγές του Διαδικτύου. Είναι εντυπωσιακό και μόλις αρχίσεις να ψάχνεις με αυτόν τον τρόπο γίνεται εθιστικό.

Και δεν είναι μόνο η Google. Το ChatGPT της OpenAI πλέον έχει πρόσβαση στον ιστό, γεγονός που το καθιστά πολύ πιο ικανό να βρίσκει επίκαιρες απαντήσεις στις ερωτήσεις σου. Η Microsoft παρουσίασε γενετικά αποτελέσματα αναζήτησης για το Bing τον Σεπτέμβριο. Η Meta έχει τη δική της εκδοχή. Το startup Perplexity κάνει το ίδιο, αλλά με μια φιλοσοφία «κινήσου γρήγορα, σπάσε τα πάντα». Τρισεκατομμύρια δολάρια διακυβεύονται σε αυτόν τον αγώνα, καθώς οι εταιρείες ανταγωνίζονται για το ποια θα γίνει η επόμενη κυρίαρχη πηγή αναζήτησης πληροφοριών—το επόμενο Google.

Δεν είναι όλοι ενθουσιασμένοι με αυτή την αλλαγή. Οι εκδότες είναι εντελώς τρομοκρατημένοι. Η μετάβαση αυτή έχει εντείνει τους φόβους για ένα μέλλον «μηδενικών κλικ», όπου η επισκεψιμότητα από τις μηχανές αναζήτησης—που αποτελεί βασικό στοιχείο του Διαδικτύου από την εποχή πριν καν υπάρξει η Google—θα εξαφανιστεί.

Google

Είναι δύσκολο να εκτιμήσουμε το πόσο επαναστατικό ήταν το Google όταν κυκλοφόρησε το 1998. Αντί απλώς να σαρώνει το περιεχόμενο μιας ιστοσελίδας εξέταζε επίσης τις πηγές που συνδέονταν με αυτήν, κάτι που βοηθούσε στην αξιολόγηση της συνάφειάς της. Για να το απλοποιήσουμε: όσο περισσότερο αναφερόταν κάτι αλλού, τόσο πιο αξιόπιστο το θεωρούσε το Google και τόσο πιο ψηλά εμφανιζόταν στα αποτελέσματα. Αυτό το καινοτόμο σύστημα έκανε το Google δραματικά καλύτερο στην εύρεση σχετικών αποτελεσμάτων από οτιδήποτε είχε προηγηθεί. Ήταν απίστευτο. Για 25 χρόνια, η Google κυριάρχησε στις αναζητήσεις. Για τους περισσότερους ανθρώπους η Google ήταν η αναζήτηση.

Η νέα αναζήτηση

Η Google προχωρά μπροστά. Το AI Search είναι εδώ και επαναπροσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο βρίσκουμε και καταναλώνουμε πληροφορίες. Η μάχη για το μέλλον της αναζήτησης δεν έχει τελειώσει. Νεοφυείς εταιρείες και ανταγωνιστές, όπως η Perplexity και η OpenAI προσπαθούν να επανεφεύρουν την εμπειρία της αναζήτησης με διαφορετικές προσεγγίσεις.

Το μέλλον της αναζήτησης δεν είναι ακόμα γραμμένο. Αλλά ένα πράγμα είναι σίγουρο: δεν θα μοιάζει με αυτό που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Αυτή η νέα εποχή της αναζήτησης δημιουργεί τόσο ευκαιρίες όσο και προκλήσεις.

Ας προσεγγίσουμε τη σημερινή κατάσταση

Google

Η Google ενσωμάτωσε τα AI Overviews στα αποτελέσματα αναζήτησης συνδυάζοντας δεδομένα από το Διαδίκτυο, το Knowledge Graph και το γλωσσικό της μοντέλο, Gemini για να δημιουργήσει απαντήσεις σε ερωτήματα.

✅ Τι κάνει καλά: Παρέχει περιεκτικές και κατανοητές απαντήσεις, ακόμη και σε περίπλοκες ερωτήσεις με πηγές δίπλα στις απαντήσεις. Διατηρεί την αίσθηση του “κλασικού” διαδικτύου περισσότερο από τις άλλες επιλογές.

⚠️ Τι προβλήματα δημιουργεί: Οι εκδότες ανησυχούν ότι οι περιλήψεις του AI Overviews δίνουν στους χρήστες ελάχιστα το ερέθισμα να κάνουν κλικ στην αρχική πηγή.

Perplexity

Ένας συνομιλιακός μηχανισμός αναζήτησης που χρησιμοποιεί γλωσσικά μοντέλα από OpenAI και Anthropic για να απαντά σε ερωτήματα.

✅ Τι κάνει καλά: Παρέχει εις βάθος αναλύσεις, σαν μικρές βίβλους και συνοψίζει με εξαιρετικό τρόπο τις ειδήσεις.

⚠️ Τι προβλήματα δημιουργεί: Έχει αποκτήσει κακή φήμη μεταξύ εκδοτών, καθώς φέρεται να χρησιμοποιεί περιεχόμενό τους χωρίς άδεια.

ChatGPT

Η OpenAI ενσωμάτωσε την αναζήτηση στον ChatGPT, επιτρέποντας αυτόματες ή χειροκίνητες αναζητήσεις στο Διαδίκτυο.

✅ Τι κάνει καλά: Διατηρεί το πλαίσιο μιας συνομιλίας, καθιστώντας το ιδανικό για αναζητήσεις που απαιτούν διαδοχικές ερωτήσεις, όπως ο σχεδιασμός ταξιδιών.

⚠️ Τι προβλήματα δημιουργεί: Είναι το λιγότερο φιλικό προς τους εκδότες, αφού προβάλλει ελάχιστα συνδέσμους προς τις αρχικές πηγές.

Αξιοπιστία κι Ηθική

Η Google αντιμετωπίζει προκλήσεις στην ακρίβεια των απαντήσεων που παράγουν τα AI Overviews. Αν και η εταιρεία βασίζεται στο Gemini, το Knowledge Graph και αξιόπιστες πηγές, τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα έχουν εγγενείς αδυναμίες.

Η αναζήτηση στο Google ήταν για δεκαετίες η κύρια πηγή επισκεψιμότητας για ειδησεογραφικά sites, blogs και άλλους δημιουργούς περιεχομένου. Τι γίνεται όμως αν οι χρήστες παίρνουν όλες τις πληροφορίες απευθείας από το Google, χωρίς να χρειάζεται να επισκεφθούν τις πηγές; Αυτό είναι το μεγαλύτερο ερώτημα για το μέλλον της αναζήτησης. Και για το μέλλον του διαδικτύου όπως το ξέρουμε.

OpenAI: Η Εναλλακτική που Δεν Είναι (Ακόμα) Ανταγωνιστής

Η OpenAI δεν προσπαθεί (ακόμα) να ανταγωνιστεί την Google στην αναζήτηση. Το ChatGPT Search υπάρχει για να καλύψει το μεγαλύτερο του μειονέκτημα:

Δεν μπορεί να απαντήσει σε ερωτήσεις με πρόσφατες πληροφορίες αν δεν ψάξει στο Διαδίκτυο.

Τι αλλάζει με την αναζήτηση στο ChatGPT:

• Παρέχει πρόσφατες πληροφορίες (π.χ. αθλητικά σκορ, οικονομικές ειδήσεις).

• Ενσωματώνει εικόνες, γραφήματα και βίντεο στις απαντήσεις του.

• Δεν έχει (ακόμα) διαφημίσεις, σε αντίθεση με τη Google και τη Microsoft Bing.

Το μέλλον της αναζήτησης κι ο πόλεμος για το πολυπόθητο κλικ

Με τη Google να μετατρέπεται από μηχανή αναζήτησης σε μηχανή απαντήσεων οι παραδοσιακές μέθοδοι εύρεσης περιεχομένου αλλάζουν.

Για τους χρήστες: Οι πληροφορίες θα είναι πιο άμεσες, αλλά μπορεί να γίνουν λιγότερο αξιόπιστες λόγω πιθανών “λαθών” των AI μοντέλων.

Για τους εκδότες: Η εξάρτηση από τη Google για επισκεψιμότητα γίνεται πιο ριψοκίνδυνη.

Για την OpenAI: Το ChatGPT γίνεται ένας πραγματικός “σούπερ βοηθός”, αλλά δεν είναι ακόμα το πρώτο μέρος που θα σκεφτούν οι χρήστες για αναζητήσεις.

Η Google δεν πληρώνει εκδότες για την ενσωμάτωση περιεχομένου στις AI Overviews.

Η OpenAI, αντίθετα έχει κάνει συμφωνίες με κάποιους εκδότες, αλλά δεν δίνει προτεραιότητα σε αυτούς.

Από την αναζήτηση στην ανάμνηση

Τι σημαίνει αυτό για εμάς;

• Η αναζήτηση, η μνήμη και η δημιουργία περιεχομένου συγχωνεύονται.

• Θα ρωτάμε, δεν θα ψάχνουμε.

• Το AI θα διαμορφώνει τι διαβάζουμε, τι βλέπουμε και τι πιστεύουμε.

Είμαστε έτοιμοι για έναν κόσμο όπου δεν «αναζητούμε« πληροφορίες, αλλά μας τις «δίνουν»;

*Με στοιχεία από το Technology Review.

 

 Ακολουθήστε το OLAFAQ στο FacebookBluesky και Instagram.