Σύμφωνα με νέα έκθεση του οργανισμού υπεράσπισης των εργασιακών δικαιωμάτων Coworker.org, με έδρα τη Νέα Υόρκη, τεχνολογίες που υπόσχονται να παρακολουθούν, να διαχειρίζονται και να εποπτεύουν εργαζόμενους — χρησιμοποιώντας ολοένα και περισσότερο την τεχνητή νοημοσύνη — εδραιώνονται στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Έλεγχοι σε περισσότερες από 150 νεοφυείς επιχειρήσεις (startups) και περιφερειακές εταιρείες με έδρα την Κένυα, τη Νιγηρία, την Κολομβία, τη Βραζιλία, το Μεξικό και την Ινδία έδειξαν ότι η επιτήρηση στους χώρους εργασίας επεκτείνεται τόσο σε κλίμακα όσο και σε πολυπλοκότητα. Παρόλο που είναι γνωστό ότι μεγάλες εταιρείες αναπτύσσουν τεχνολογίες παρακολούθησης, η έκθεση εντόπισε την άνθηση ενός οικοσυστήματος που αποκαλείται “Little Tech”: ένα δίκτυο κυρίως μη ρυθμιζόμενων νεοφυών επιχειρήσεων και μικρών προμηθευτών, χρηματοδοτούμενων από επενδυτικά κεφάλαια, το οποίο αναπτύχθηκε ιδιαίτερα μετά την πανδημία της Covid-19. Ο όρος “Little Tech” έγινε δημοφιλής από την επενδυτική εταιρεία Andreessen Horowitz, η οποία υποστήριξε ότι η υπερβολική ρύθμιση καταπνίγει την καινοτομία.
Τα εργαλεία αλγοριθμικής διαχείρισης και επιτήρησης γίνονται ακόμη πιο παρεμβατικά στον χώρο της επισφαλούς εργασίας (gig work), ενώ εισχωρούν επίσης σε γραφεία και στον άτυπο τομέα εργασίας, δηλώνει η Wilneida Negrón, διευθύντρια ερευνών και πολιτικής του Coworker.org. «Η πίεση της υπερεπιτήρησης δημιουργεί πολύ άγχος και μεγάλη αβεβαιότητα για τους εργαζόμενους. Εισάγει μια κουλτούρα καχυποψίας», ανέφερε.
Η Negrón σημείωσε ότι τα κεφάλαια από επενδυτικές εταιρείες της Silicon Valley οδήγησαν σε μια παγκόσμια άνθηση των τεχνολογικών startups μετά την πανδημία της Covid-19. Αυτό επεκτάθηκε και σε εταιρείες που κατασκευάζουν προϊόντα επιτήρησης τύπου “bossware” στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Οι τεχνολογίες περιλαμβάνουν βιομετρική παρακολούθηση, παρακολούθηση παραγωγικότητας με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης και προβλεπτική ανάλυση. Τα δεδομένα των εργαζομένων συλλέγονται και αναλύονται συνεχώς από αλγορίθμους, με τον δηλωμένο στόχο να βελτιώσουν τις προσλήψεις, να αξιολογήσουν τις επιδόσεις και να βελτιστοποιήσουν τις διαδικασίες.
Οι περισσότεροι διευθυντές σε πλουσιότερα κράτη δηλώνουν ότι τα εργαλεία αλγοριθμικής διαχείρισης βελτιώνουν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, σύμφωνα με στοιχεία του 2024 από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), που συμμετείχαν πάνω από 6.000 εργοδότες. Πάνω από το 90% των Αμερικανών διευθυντών χρησιμοποιούν τέτοια εργαλεία, κυρίως για να επιβραβεύουν ή να τιμωρούν εργαζομένους.
Πολλά από αυτά τα εργαλεία δοκιμάζονται αρχικά στη Λατινική Αμερική, όπου οι εργατικοί νόμοι εφαρμόζονται λιγότερο αυστηρά, σύμφωνα με τον Ayden Férdeline, ερευνητή τεχνολογικής πολιτικής στο Βερολίνο και συν-συγγραφέα της έκθεσης.
«Η Λατινική Αμερική λειτουργεί ως δοκιμαστικό πεδίο για προϊόντα», δήλωσε ο Ayden Férdeline. «Αν είναι επιτυχημένα, συνήθως εφαρμόζονται και σε άλλες περιοχές, μερικές φορές με επιπλέον δικλίδες ασφαλείας — άλλες φορές όχι». Πολλοί εργαζόμενοι δεν γνωρίζουν πώς συλλέγονται και χρησιμοποιούνται τα δεδομένα τους.
Ορισμένοι εργαζόμενοι gig economy στην Κένυα, στη Γουατεμάλα και στη Βραζιλία δήλωσαν ότι τα εργαλεία τύπου bossware τους κάνουν να αισθάνονται υπό συνεχή παρακολούθηση και ότι έχουν λιγότερο έλεγχο στη δουλειά τους. Στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας, η οδηγός Uber Καρίνα Τριντάντε είπε ότι νιώθει πως η εφαρμογή την παρακολουθεί διαρκώς, καταγράφοντας την ταχύτητα και τα φρεναρίσματά της. Η εφαρμογή έχει άδεια να έχει πρόσβαση στο μικρόφωνο και την κάμερά της.
Ο εκπρόσωπος της Uber, Γκαμπριέλ Γκαμπίρα, ανέφερε ότι οι οδηγοί έχουν την επιλογή να καταγράφουν τις διαδρομές και ότι τηρούνται οι όροι απορρήτου για την πρόσβαση στα αρχεία.
Στο Ναϊρόμπι, ο οδηγός της πλατφόρμας SafeBoda, Γκόντφρεϊ Σάνια Ουάνγκα, αισθάνθηκε πως η εφαρμογή χρέωσε λιγότερα από όσα έπρεπε έναν πελάτη. «Ήθελα πολύ να του ζητήσω να μου δώσει περισσότερα, αλλά θυμήθηκα ότι παρακολουθούμαι και ότι θα είχα πρόβλημα αν ο πελάτης με αναφέρει».
Αρκετές χώρες, όπως η Βραζιλία, η Νιγηρία και η Κένυα, διαθέτουν νόμους για την προστασία δεδομένων και της ιδιωτικότητας, αλλά η εφαρμογή τους είναι ασυνεπής.
Ακολουθούν πέντε σύγχρονες χρήσεις εργαλείων αλγοριθμικής διαχείρισης.
1. Συστήματα καταγραφής χρόνου και παρουσιών
Τι είναι: Πλατφόρμες που παρακολουθούν την παρουσία των εργαζομένων, συχνά χρησιμοποιώντας γεωεντοπισμό και βιομετρικά δεδομένα για να επιβεβαιώσουν τη φυσική παρουσία.
Παράδειγμα: Η εταιρεία Rankmi με έδρα τη Χιλή, χρησιμοποιεί βιομετρικά στοιχεία και γεωεντοπισμό για την παρακολούθηση των εργαζομένων. Η πλατφόρμα παρέχει επίσης συνεχή ανατροφοδότηση απόδοσης και αξιολογεί υποψήφιους εργαζομένους μέσω τεχνητής νοημοσύνης.
2. Εργαλεία βιομετρικής και ταυτοποίησης ταυτότητας
Τι είναι: Εργαλεία που χρησιμοποιούν αναγνώριση δακτυλικών αποτυπωμάτων και προσώπου, ψηφιακές υπογραφές αποθηκευμένες σε ασφαλή δίκτυα και επίσημα αρχεία για την επιβεβαίωση της ταυτότητας ενός εργαζόμενου πριν του επιτραπεί η πρόσβαση.
Παράδειγμα: Η Cincel, με έδρα το Μεξικό προσφέρει εργαλεία ταυτοποίησης που περιλαμβάνουν διάφορους ελέγχους, όπως βιομετρικούς και κάνουν διασταύρωση με κρατικές βάσεις δεδομένων και λίστες αποκλεισμένων ατόμων.
3. Πλατφόρμες παρακολούθησης απόδοσης και παραγωγικότητας
Τι είναι: Πίνακες ελέγχου που βαθμολογούν εργαζόμενους με βάση μετρήσεις όπως πατήματα πλήκτρων, αριθμό συναλλαγών, αλληλεπιδράσεις με πελάτες και χρόνους ολοκλήρωσης εργασιών.
Παράδειγμα: Η Ahgora, με έδρα τη Βραζιλία προσφέρει λογισμικό HR που επιτρέπει στους μάνατζερ να «παρακολουθούν τη συμμετοχή της ομάδας σε πραγματικό χρόνο» και να παρακολουθούν την παραγωγικότητα. Τα δεδομένα χρησιμοποιούνται για προβλέψεις, όπως πιθανά προβλήματα απουσιών, που επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων.
4. Αλγοριθμική διαχείριση και προβλεπτική ανάλυση
Τι είναι: Πλατφόρμες που αυτοματοποιούν λειτουργίες HR, όπως λίστες υποψήφιων για πρόσληψη, αξιολογήσεις απόδοσης, πρόβλεψη αποχωρήσεων και εκτίμηση κινδύνου συνδικαλισμού.
Παράδειγμα: Η πλατφόρμα Visier, βασισμένη σε τεχνητή νοημοσύνη αναλύει δεδομένα HR και παρέχει πληροφορίες, όπως ο κίνδυνος παραίτησης. Χρησιμοποιείται από διεθνείς εταιρείες όπως η Deloitte, η Accenture και η Tata Consultancy Services.
Η Andrea Derler, υπεύθυνη έρευνας και αξίας πελάτη στη Visier τονίζει ότι η πλατφόρμα «επεξεργάζεται μόνο δεδομένα που οι οργανισμοί φορτώνουν σε αυτή και δεν είμαστε υπεύθυνοι για τον τρόπο που χρησιμοποιούνται τα δεδομένα και τα ευρήματα που βοηθάμε να παραχθούν».
5. Παρακολούθηση εργαζομένων gig economy και εξωτερικών συνεργατών
Τι είναι: Εφαρμογές που χρησιμοποιούν τα smartphones των εργαζομένων για ανάθεση και διαδρομές παραδόσεων. Χρησιμοποιούν την τοποθεσία, το ιστορικό διαδρομών και τις αξιολογήσεις για την ανάθεση εργασιών και την αξιολόγηση απόδοσης. Η διαχείριση γίνεται κυρίως από τις ίδιες τις πλατφόρμες και όχι από ανθρώπους.
Παράδειγμα: Η εφαρμογή Rappi, με έδρα την Κολομβία παρακολουθεί τους εργαζόμενους σε πραγματικό χρόνο. Έχει λειτουργία «αυτόματης αποδοχής» (auto-accept), στην οποία ο διανομέας δεν μπορεί να αρνηθεί παραγγελίες — και είναι υποχρεωτική για την απόκτηση μπόνους. Η εργαζόμενη Καρολίνα Ραμίρεζ δήλωσε ότι εργάζεται 14 ώρες την ημέρα για να κερδίσει ένα μπόνους 100.000 πέσος (25 δολάρια) την εβδομάδα, αφήνοντάς της ελάχιστο χρόνο για οτιδήποτε άλλο. «Το αφεντικό μου είναι η εφαρμογή. Είναι άδικο, γιατί για να βγάλω έναν αξιοπρεπή μισθό, πρέπει να αφιερωθώ σχεδόν αποκλειστικά σε αυτό».
*Με στοιχεία από το Rest Of World.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
Σύμφωνα με νέα έκθεση του οργανισμού υπεράσπισης των εργασιακών δικαιωμάτων Coworker.org, με έδρα τη Νέα Υόρκη, τεχνολογίες που υπόσχονται να παρακολουθούν, να διαχειρίζονται και να εποπτεύουν εργαζόμενους — χρησιμοποιώντας ολοένα και περισσότερο την τεχνητή νοημοσύνη — εδραιώνονται στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Έλεγχοι σε περισσότερες από 150 νεοφυείς επιχειρήσεις (startups) και περιφερειακές εταιρείες με έδρα την Κένυα, τη Νιγηρία, την Κολομβία, τη Βραζιλία, το Μεξικό και την Ινδία έδειξαν ότι η επιτήρηση στους χώρους εργασίας επεκτείνεται τόσο σε κλίμακα όσο και σε πολυπλοκότητα. Παρόλο που είναι γνωστό ότι μεγάλες εταιρείες αναπτύσσουν τεχνολογίες παρακολούθησης, η έκθεση εντόπισε την άνθηση ενός οικοσυστήματος που αποκαλείται “Little Tech”: ένα δίκτυο κυρίως μη ρυθμιζόμενων νεοφυών επιχειρήσεων και μικρών προμηθευτών, χρηματοδοτούμενων από επενδυτικά κεφάλαια, το οποίο αναπτύχθηκε ιδιαίτερα μετά την πανδημία της Covid-19. Ο όρος “Little Tech” έγινε δημοφιλής από την επενδυτική εταιρεία Andreessen Horowitz, η οποία υποστήριξε ότι η υπερβολική ρύθμιση καταπνίγει την καινοτομία.
Τα εργαλεία αλγοριθμικής διαχείρισης και επιτήρησης γίνονται ακόμη πιο παρεμβατικά στον χώρο της επισφαλούς εργασίας (gig work), ενώ εισχωρούν επίσης σε γραφεία και στον άτυπο τομέα εργασίας, δηλώνει η Wilneida Negrón, διευθύντρια ερευνών και πολιτικής του Coworker.org. «Η πίεση της υπερεπιτήρησης δημιουργεί πολύ άγχος και μεγάλη αβεβαιότητα για τους εργαζόμενους. Εισάγει μια κουλτούρα καχυποψίας», ανέφερε.
Η Negrón σημείωσε ότι τα κεφάλαια από επενδυτικές εταιρείες της Silicon Valley οδήγησαν σε μια παγκόσμια άνθηση των τεχνολογικών startups μετά την πανδημία της Covid-19. Αυτό επεκτάθηκε και σε εταιρείες που κατασκευάζουν προϊόντα επιτήρησης τύπου “bossware” στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Οι τεχνολογίες περιλαμβάνουν βιομετρική παρακολούθηση, παρακολούθηση παραγωγικότητας με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης και προβλεπτική ανάλυση. Τα δεδομένα των εργαζομένων συλλέγονται και αναλύονται συνεχώς από αλγορίθμους, με τον δηλωμένο στόχο να βελτιώσουν τις προσλήψεις, να αξιολογήσουν τις επιδόσεις και να βελτιστοποιήσουν τις διαδικασίες.
Οι περισσότεροι διευθυντές σε πλουσιότερα κράτη δηλώνουν ότι τα εργαλεία αλγοριθμικής διαχείρισης βελτιώνουν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, σύμφωνα με στοιχεία του 2024 από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), που συμμετείχαν πάνω από 6.000 εργοδότες. Πάνω από το 90% των Αμερικανών διευθυντών χρησιμοποιούν τέτοια εργαλεία, κυρίως για να επιβραβεύουν ή να τιμωρούν εργαζομένους.
Πολλά από αυτά τα εργαλεία δοκιμάζονται αρχικά στη Λατινική Αμερική, όπου οι εργατικοί νόμοι εφαρμόζονται λιγότερο αυστηρά, σύμφωνα με τον Ayden Férdeline, ερευνητή τεχνολογικής πολιτικής στο Βερολίνο και συν-συγγραφέα της έκθεσης.
«Η Λατινική Αμερική λειτουργεί ως δοκιμαστικό πεδίο για προϊόντα», δήλωσε ο Ayden Férdeline. «Αν είναι επιτυχημένα, συνήθως εφαρμόζονται και σε άλλες περιοχές, μερικές φορές με επιπλέον δικλίδες ασφαλείας — άλλες φορές όχι». Πολλοί εργαζόμενοι δεν γνωρίζουν πώς συλλέγονται και χρησιμοποιούνται τα δεδομένα τους.
Ορισμένοι εργαζόμενοι gig economy στην Κένυα, στη Γουατεμάλα και στη Βραζιλία δήλωσαν ότι τα εργαλεία τύπου bossware τους κάνουν να αισθάνονται υπό συνεχή παρακολούθηση και ότι έχουν λιγότερο έλεγχο στη δουλειά τους. Στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας, η οδηγός Uber Καρίνα Τριντάντε είπε ότι νιώθει πως η εφαρμογή την παρακολουθεί διαρκώς, καταγράφοντας την ταχύτητα και τα φρεναρίσματά της. Η εφαρμογή έχει άδεια να έχει πρόσβαση στο μικρόφωνο και την κάμερά της.
Ο εκπρόσωπος της Uber, Γκαμπριέλ Γκαμπίρα, ανέφερε ότι οι οδηγοί έχουν την επιλογή να καταγράφουν τις διαδρομές και ότι τηρούνται οι όροι απορρήτου για την πρόσβαση στα αρχεία.
Στο Ναϊρόμπι, ο οδηγός της πλατφόρμας SafeBoda, Γκόντφρεϊ Σάνια Ουάνγκα, αισθάνθηκε πως η εφαρμογή χρέωσε λιγότερα από όσα έπρεπε έναν πελάτη. «Ήθελα πολύ να του ζητήσω να μου δώσει περισσότερα, αλλά θυμήθηκα ότι παρακολουθούμαι και ότι θα είχα πρόβλημα αν ο πελάτης με αναφέρει».
Αρκετές χώρες, όπως η Βραζιλία, η Νιγηρία και η Κένυα, διαθέτουν νόμους για την προστασία δεδομένων και της ιδιωτικότητας, αλλά η εφαρμογή τους είναι ασυνεπής.
Ακολουθούν πέντε σύγχρονες χρήσεις εργαλείων αλγοριθμικής διαχείρισης.
1. Συστήματα καταγραφής χρόνου και παρουσιών
Τι είναι: Πλατφόρμες που παρακολουθούν την παρουσία των εργαζομένων, συχνά χρησιμοποιώντας γεωεντοπισμό και βιομετρικά δεδομένα για να επιβεβαιώσουν τη φυσική παρουσία.
Παράδειγμα: Η εταιρεία Rankmi με έδρα τη Χιλή, χρησιμοποιεί βιομετρικά στοιχεία και γεωεντοπισμό για την παρακολούθηση των εργαζομένων. Η πλατφόρμα παρέχει επίσης συνεχή ανατροφοδότηση απόδοσης και αξιολογεί υποψήφιους εργαζομένους μέσω τεχνητής νοημοσύνης.
2. Εργαλεία βιομετρικής και ταυτοποίησης ταυτότητας
Τι είναι: Εργαλεία που χρησιμοποιούν αναγνώριση δακτυλικών αποτυπωμάτων και προσώπου, ψηφιακές υπογραφές αποθηκευμένες σε ασφαλή δίκτυα και επίσημα αρχεία για την επιβεβαίωση της ταυτότητας ενός εργαζόμενου πριν του επιτραπεί η πρόσβαση.
Παράδειγμα: Η Cincel, με έδρα το Μεξικό προσφέρει εργαλεία ταυτοποίησης που περιλαμβάνουν διάφορους ελέγχους, όπως βιομετρικούς και κάνουν διασταύρωση με κρατικές βάσεις δεδομένων και λίστες αποκλεισμένων ατόμων.
3. Πλατφόρμες παρακολούθησης απόδοσης και παραγωγικότητας
Τι είναι: Πίνακες ελέγχου που βαθμολογούν εργαζόμενους με βάση μετρήσεις όπως πατήματα πλήκτρων, αριθμό συναλλαγών, αλληλεπιδράσεις με πελάτες και χρόνους ολοκλήρωσης εργασιών.
Παράδειγμα: Η Ahgora, με έδρα τη Βραζιλία προσφέρει λογισμικό HR που επιτρέπει στους μάνατζερ να «παρακολουθούν τη συμμετοχή της ομάδας σε πραγματικό χρόνο» και να παρακολουθούν την παραγωγικότητα. Τα δεδομένα χρησιμοποιούνται για προβλέψεις, όπως πιθανά προβλήματα απουσιών, που επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων.
4. Αλγοριθμική διαχείριση και προβλεπτική ανάλυση
Τι είναι: Πλατφόρμες που αυτοματοποιούν λειτουργίες HR, όπως λίστες υποψήφιων για πρόσληψη, αξιολογήσεις απόδοσης, πρόβλεψη αποχωρήσεων και εκτίμηση κινδύνου συνδικαλισμού.
Παράδειγμα: Η πλατφόρμα Visier, βασισμένη σε τεχνητή νοημοσύνη αναλύει δεδομένα HR και παρέχει πληροφορίες, όπως ο κίνδυνος παραίτησης. Χρησιμοποιείται από διεθνείς εταιρείες όπως η Deloitte, η Accenture και η Tata Consultancy Services.
Η Andrea Derler, υπεύθυνη έρευνας και αξίας πελάτη στη Visier τονίζει ότι η πλατφόρμα «επεξεργάζεται μόνο δεδομένα που οι οργανισμοί φορτώνουν σε αυτή και δεν είμαστε υπεύθυνοι για τον τρόπο που χρησιμοποιούνται τα δεδομένα και τα ευρήματα που βοηθάμε να παραχθούν».
5. Παρακολούθηση εργαζομένων gig economy και εξωτερικών συνεργατών
Τι είναι: Εφαρμογές που χρησιμοποιούν τα smartphones των εργαζομένων για ανάθεση και διαδρομές παραδόσεων. Χρησιμοποιούν την τοποθεσία, το ιστορικό διαδρομών και τις αξιολογήσεις για την ανάθεση εργασιών και την αξιολόγηση απόδοσης. Η διαχείριση γίνεται κυρίως από τις ίδιες τις πλατφόρμες και όχι από ανθρώπους.
Παράδειγμα: Η εφαρμογή Rappi, με έδρα την Κολομβία παρακολουθεί τους εργαζόμενους σε πραγματικό χρόνο. Έχει λειτουργία «αυτόματης αποδοχής» (auto-accept), στην οποία ο διανομέας δεν μπορεί να αρνηθεί παραγγελίες — και είναι υποχρεωτική για την απόκτηση μπόνους. Η εργαζόμενη Καρολίνα Ραμίρεζ δήλωσε ότι εργάζεται 14 ώρες την ημέρα για να κερδίσει ένα μπόνους 100.000 πέσος (25 δολάρια) την εβδομάδα, αφήνοντάς της ελάχιστο χρόνο για οτιδήποτε άλλο. «Το αφεντικό μου είναι η εφαρμογή. Είναι άδικο, γιατί για να βγάλω έναν αξιοπρεπή μισθό, πρέπει να αφιερωθώ σχεδόν αποκλειστικά σε αυτό».
*Με στοιχεία από το Rest Of World.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
