Η κούρσα της τεχνητής νοημοσύνης μεταμορφώνει τη βορειοδυτική Νεβάδα σε μία από τις μεγαλύτερες αγορές κέντρων δεδομένων παγκοσμίως, και ταυτόχρονα προκαλεί ανησυχίες για την πίεση στους υδάτινους πόρους στην πιο ξηρή πολιτεία των ΗΠΑ. Στην άνυδρη έρημο ανατολικά του Ρίνο, στη Νεβάδα συνεργεία κατασκευών ισοπεδώνουν τους χρυσαφένιους λόφους της οροσειράς Βιρτζίνια, τοποθετώντας τα θεμέλια για μια πόλη γεμάτη κέντρα δεδομένων. Οι εταιρείες Google, Tract, Switch, EdgeCore, Novva, Vantage και PowerHouse λειτουργούν ήδη, χτίζουν ή επεκτείνουν τεράστιες εγκαταστάσεις εντός του Tahoe Reno Industrial Center — ενός επιχειρηματικού πάρκου μεγαλύτερου σε έκταση από την πόλη του Ντιτρόιτ. 

Εν τω μεταξύ η Microsoft απέκτησε περισσότερα από 225 στρέμματα αδόμητης γης μέσα στο κέντρο, καθώς και ένα ακόμα μεγαλύτερο οικόπεδο στη γειτονική περιοχή Silver Springs, στη Νεβάδα. Η Apple επεκτείνει το κέντρο δεδομένων της, που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τον ποταμό Truckee, δίπλα στο βιομηχανικό πάρκο. Η OpenAI έχει δηλώσει ότι σκέφτεται να χτίσει επίσης ένα κέντρο δεδομένων στη Νεβάδα. 

Ο εταιρικός ανταγωνισμός για τη συγκέντρωση υπολογιστικών πόρων ώστε να εκπαιδεύσουν και να τρέξουν μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης και να αποθηκεύσουν πληροφορίες στο νέφος έχει πυροδοτήσει μία έκρηξη κατασκευής κέντρων δεδομένων στην έρημο — αρκετά μακριά από τις κοινότητες της Νεβάδα, ώστε να μένει συχνά απαρατήρητο και όπως φοβούνται κάποιοι χωρίς την κατάλληλη εποπτεία. 

Η πλήρης κλίμακα και οι πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις της ανάπτυξης δεν είναι γνωστές, καθώς το αποτύπωμα, οι ενεργειακές ανάγκες και οι απαιτήσεις σε νερό αποτελούν συχνά προσεκτικά φυλαγμένα εταιρικά μυστικά. «Υπάρχει πάρα πολύ μεγάλη κατασκευαστική δραστηριότητα» υποστηρίζει ο Κρις Τόμσον που υπηρέτησε ως μακροχρόνιος υπεύθυνος έργου για το βιομηχανικό κέντρο πριν παραιτηθεί στα τέλη του περασμένου έτους.  

Πράγματι αυτό ισοδυναμεί με περίπου πέντε επίπεδα Κτιρίων Empire State. Επιπλέον, δημόσια αρχεία της NV Energy, της σχεδόν μονοπωλιακής εταιρείας κοινής ωφέλειας της πολιτείας αποκαλύπτουν ότι δώδεκα έργα κέντρων δεδομένων, κυρίως σε αυτήν την περιοχή, έχουν ζητήσει σχεδόν έξι γιγαβάτ ηλεκτρικής ισχύος για την επόμενη δεκαετία. 

Αυτό θα καθιστούσε την ευρύτερη περιοχή του Ρίνο — τη μεγαλύτερη μικρή πόλη του κόσμου — μία από τις μεγαλύτερες αγορές κέντρων δεδομένων παγκοσμίως. 

Θα απαιτούσε επίσης την επέκταση του τομέα ενέργειας της πολιτείας περίπου κατά 40% και όλα αυτά για μία μόνο βιομηχανία που βρίσκεται σε φάση εκρηκτικής ανάπτυξης, η οποία ενδέχεται να είναι βιώσιμη ή όχι. Οι ανάγκες σε ενέργεια, με τη σειρά τους, υποδηλώνουν ότι αυτά τα έργα θα μπορούσαν να καταναλώνουν δισεκατομμύρια γαλόνια νερού ετησίως. 

Η κατασκευή ενός πυκνού συμπλέγματος ενεργειακά και υδατικά απαιτητικών data centers σε μια μικρή έκταση της πιο ξηρής πολιτείας της χώρας, όπου η κλιματική αλλαγή ανεβάζει τις θερμοκρασίες ταχύτερα από οπουδήποτε αλλού στις ΗΠΑ, αρχίζει να προκαλεί συναγερμό μεταξύ εμπειρογνωμόνων του νερού, περιβαλλοντικών οργανώσεων και κατοίκων. Σε αυτούς περιλαμβάνονται και μέλη της φυλής Pyramid Lake Paiute, της οποίας η ομώνυμη υδάτινη έκταση βρίσκεται εντός της περιοχής τους και αποτελεί το τελικό σημείο του ποταμού Truckee, της κύριας πηγής νερού της περιοχής. 

Μεγάλο μέρος της Νεβάδα έχει υποφέρει από σοβαρή ξηρασία για χρόνια, οι αγρότες και οι κοινότητες αντλούν τα υπόγεια αποθέματα νερού της πολιτείας πιο γρήγορα από ό,τι μπορούν να αναπληρωθούν και η παγκόσμια (υπερ)θέρμανση αφαιρεί όλο και περισσότερη υγρασία από τα ρυάκια, τους θάμνους και το έδαφος της περιοχής. 

Ήδη από το 1999, η κομητεία πέρασε έναν κανονισμό που προ-εγκρίνει τις εταιρείες να αναπτύσσουν τους περισσότερους τύπους εμπορικών και βιομηχανικών έργων σε όλο το επιχειρηματικό πάρκο, μειώνοντας τη διαδικασία ανάπτυξης κατά μήνες ή και χρόνια. Αυτό βοήθησε να κλείσουν συμφωνίες με πολλούς ενοικιαστές που ήθελαν να χτίσουν μεγάλα έργα γρήγορα, συμπεριλαμβανομένων των Walmart, Tesla και Redwood Materials. Τώρα η υπόσχεση για γρήγορες άδειες βοηθά να προσελκύονται data centers σε γιγαβάτ. 

Tι προσελκύει όλα αυτά τα data centers εδώ; 

Σίγουρα οι γρήγορες εγκρίσεις και μια σειρά άλλων παραγόντων: Το φθηνό κόστος γης. Την προθυμία της NV Energy να κλείνει συμφωνίες για την προμήθεια σχετικά φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας. Τις δροσερές νύχτες και χειμωνιάτικες θερμοκρασίες, όσο μπορεί να συμβεί σε αμερικανικές ερήμους που μειώνουν τις ανάγκες σε ενέργεια και νερό. Την εγγύτητα σε τεχνολογικά κέντρα όπως η Silicon Valley, που μειώνει την καθυστέρηση σε εφαρμογές όπου τα millisecond μετράνε. Και την απουσία φυσικών καταστροφών που θα μπορούσαν να κλείσουν τις εγκαταστάσεις, τουλάχιστον στο μεγαλύτερο βαθμό. 

«Είμαστε σε περιοχή με υψηλή σεισμική δραστηριότητα, αλλά όλα τα άλλα είναι καλά. Δεν θα έχουμε ανεμοστρόβιλο, πλημμύρα ή καταστροφική πυρκαγιά». 

Και φυσικά, υπάρχουν οι γενναιόδωρες φορολογικές πολιτικές. 

Η Νεβάδα δεν επιβάλλει φόρο εταιρικού εισοδήματος και έχει επίσης θεσπίσει σημαντικές φορολογικές μειώσεις ειδικά για τα data centers που εγκαθίστανται στην πολιτεία. Αυτό περιλαμβάνει απαλλαγές έως και 75% στον φόρο ακίνητης περιουσίας για μια δεκαετία ή δύο — και σχεδόν το ίδιο μεγάλο όφελος στους φόρους πωλήσεων και χρήσης που εφαρμόζονται στον εξοπλισμό που αγοράζεται για τις εγκαταστάσεις. 

Τα data centers δεν χρειάζονται πολλούς μόνιμους εργαζόμενους για τη λειτουργία τους, αλλά τα έργα αυτά έχουν δημιουργήσει χιλιάδες θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό τομέα. Βοηθούν επίσης στην ποικιλομορφία της τοπικής οικονομίας πέρα από τα καζίνο και παράγουν σημαντικά φορολογικά έσοδα για την πολιτεία, τις κομητείες και τις πόλεις τονίζει ο Jeff Sutich, εκτελεστικός διευθυντής της Northern Nevada Development Authority. Πράγματι μόνο τρία έργα data centers, που αναπτύχθηκαν από τις Apple, Google και Vantage θα παράγουν σχεδόν μισό δισεκατομμύριο δολάρια σε φορολογικά έσοδα για τη Νεβάδα, ακόμα και με αυτές τις γενναιόδωρες απαλλαγές, σύμφωνα με το Nevada Governor’s Office of Economic Development. 

Το ερώτημα είναι αν τα οφέλη από τα data centers αξίζουν τα ανταλλάγματα για τους κατοίκους της Νεβάδα, δεδομένων των επιπτώσεων στη δημόσια υγεία, των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, των ενεργειακών απαιτήσεων και της πίεσης στους υδάτινους πόρους. 

Οι γρανιτένιες κορυφές της Sierra Nevada σχηματίζουν τα ανατολικά όρια της Καλιφόρνια, αναγκάζοντας τους ανέμους από τον Ειρηνικό Ωκεανό να ανυψωθούν και να ψυχθούν. Αυτό μετατρέπει τους υδρατμούς στην ατμόσφαιρα σε βροχή και χιόνι που γεμίζουν τους παραπόταμους, τα ποτάμια και τις λίμνες της οροσειράς. 

Περίπου το 50% της Νεβάδα αντιμετωπίζει αυτήν τη στιγμή μέτριες έως εξαιρετικές συνθήκες ξηρασίας. Επιπλέον πάνω από τα μισά από τα εκατοντάδες υπόγεια υδροφόρα στρώματα της πολιτείας είναι ήδη «υπερκατανεμημένα», που σημαίνει πως τα δικαιώματα χρήσης νερού που αναγράφονται στα έγγραφα υπερβαίνουν τις ποσότητες που πιστεύεται ότι υπάρχουν πραγματικά υπόγεια. 

Δεν είναι σαφές αν η κλιματική αλλαγή θα αυξήσει ή θα μειώσει συνολικά τα επίπεδα βροχόπτωσης στην πολιτεία. Ωστόσο, τα πρότυπα βροχόπτωσης αναμένεται να γίνουν πιο ακανόνιστα, με εναλλαγές μεταξύ σύντομων περιόδων έντονης βροχής και πιο συχνών, εκτεταμένων ή σοβαρών ξηρασιών. 

Επιπλέον, μεγαλύτερο μέρος της βροχής θα πέφτει ως βροχή αντί για χιόνι, μειώνοντας τη διάρκεια της εποχής του χιονιού στη Σιέρα κατά εβδομάδες έως μήνες τις επόμενες δεκαετίες. 

Για να διατηρούνται σε χαμηλές θερμοκρασίες, όλο και περισσότερα data centers χρησιμοποιούν συστήματα υγρής ψύξης που χρειάζονται λιγότερη ενέργεια από την ψύξη με ανεμιστήρες ή κλιματισμό. 

Η υπόθεση ότι οι εταιρείες δεν επιβαρύνουν τους υδατικούς πόρους όταν χρησιμοποιούν αερόψυξη είναι, σε πολλές περιπτώσεις, σαν να λένε ότι δεν ευθύνονται για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που προκαλεί η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας τους, απλά επειδή αυτή παράγεται εκτός των εγκαταστάσεών τους. Στην πραγματικότητα, το επιπλέον νερό που καταναλώνεται σε ένα εργοστάσιο παραγωγής ρεύματος για να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες της αερόψυξης μπορεί να ξεπερνάει τα οφέλη στην κατανάλωση νερού του ίδιου του data center, λέει ο Ren, από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Ρίβερσαϊντ. 

«Αυτό είναι πολύ πιθανό, γιατί η αερόψυξη καταναλώνει πολύ περισσότερη ενέργεια», προσθέτει. 

Αυτό σημαίνει πως μερικές από τις εταιρείες που αναπτύσσουν data centers στην περιοχή του Storey County μπορεί απλώς να μεταθέτουν τα προβλήματα υδάτινων πόρων σε άλλες περιοχές της Νεβάδα ή σε γειτονικές πολιτείες στη στεγνότερη Δύση της Αμερικής, ανάλογα με το που και πως παράγεται το ρεύμα, εξηγεί ο Ren. 

Η Google έχει δηλώσει ότι οι εγκαταστάσεις της που χρησιμοποιούν αερόψυξη χρειάζονται περίπου 10% περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια, και η περιβαλλοντική της έκθεση αναφέρει ότι το κέντρο δεδομένων στο Storey County είναι ένα από τα δύο λιγότερο ενεργειακά αποδοτικά data centers της εταιρείας. 

Δεδομένου του σκληρού ανταγωνισμού για τους πόρους μέχρι τώρα, δεν μπορεί να φανταστεί πώς θα υπάρξει αρκετό νερό για να καλύψει τις ανάγκες των data centers, των αναπτυσσόμενων πόλεων και άλλων επιχειρήσεων χωρίς να πιεστούν οι περιορισμένες τοπικές προμήθειες. «Έχουμε δει τις καταστροφικές συνέπειες του τι συμβαίνει όταν παίζεις με τη Φύση. Μέρος του πνεύματός μας έχει φύγει. Και γι’ αυτό παλεύουμε τόσο σκληρά να κρατήσουμε ό,τι έχει απομείνει». 

*Με στοιχεία από το Technology Review. 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.