Ο κόσμος βαδίζει ολοένα και περισσότερο προς μια εθνικοποιημένη Τεχνητή Νοημοσύνη – έναν χώρο όπου τα μοντέλα AI δεν είναι πλέον ουδέτερα, αλλά αναπτύσσονται υπό εθνικές σημαίες, χρησιμοποιούνται ως πιόνια (ή και μηχανές σκακιού) για την εξυπηρέτηση αντίπαλων γεωπολιτικών συμφερόντων.
Πρέπει να ανησυχούμε γι’ αυτή την τάση, ή να την αντιμετωπίσουμε με ψυχρό ρεαλισμό; Να παραιτηθούμε από κάθε προσπάθεια αντίστασης ή να εξεγερθούμε ενάντια στη στρατολόγηση της AI από τα κράτη; Όποια κι αν είναι η απάντηση, αυτό το φαινόμενο πρέπει να γίνει γνωστό, είτε μπορεί να ανατραπεί είτε όχι.
Λίγοι ενδιαφέρονται να συζητήσουν για πολιτική και ρύθμιση της AI, εκτός αν υπάρχει κάτι πραγματικά επείγον. Έτσι, ας μιλήσουμε πρώτα για το χρονοδιάγραμμα που δίνουν οι κορυφαίοι της βιομηχανίας. Σύμφωνα με τον CEO της Anthropic, Dario Amodei, όσοι ηγούνται σήμερα των μεγαλύτερων εργαστηρίων AI πιστεύουν ότι ένα μοντέλο πιο έξυπνο από έναν Νομπελίστα (σε τομείς όπως η βιολογία, ο προγραμματισμός, τα μαθηματικά, η μηχανική…) θα μπορούσε να εμφανιστεί το 2026 ή το 2027 – δηλαδή σε 12 έως 36 μήνες από σήμερα. Μια ευρύτερη έρευνα του 2024, που διεξήχθη σε 2.000 ερευνητές AI, εκτίμησε ότι η πιθανότητα να υπάρξει νοημοσύνη επιπέδου ανθρώπου μέχρι το 2027 είναι μόλις 10%. Ωστόσο, ακόμη κι αυτό είναι μεγάλη αλλαγή σε σχέση με τις παλαιότερες προβλέψεις.
Πρέπει να σημειωθεί ότι αυτές οι προηγμένες μορφές AI (ή αλλιώς τα “Νομπελικά” συστήματα) δεν πρέπει να συγχέονται με την έννοια της “υπερνοημοσύνης” – μιας αυτόνομης, ενεργής AI πιο ικανής και έξυπνης από ολόκληρους οργανισμούς ή, σύμφωνα με κάποιους ορισμούς, από το σύνολο της ανθρωπότητας.
Σύμφωνα με τον Sam Altman της OpenAI, η υπερνοημοσύνη αναμένεται μέσα στα επόμενα 4 έως 15 χρόνια, δηλαδή μεταξύ 2028 και 2039. Ο Νομπελίστας Demis Hassabis, CEO της Google DeepMind, του οποίου η αποστολή είναι “να λύσει το πρόβλημα της νοημοσύνης, ώστε μετά να λύσει τα πάντα”, εκτιμά ότι θα το καταφέρει μέσα σε μία δεκαετία.
Μήπως όλα αυτά είναι ένα επιθετικό sales pitch; Μια μαζική αυταπάτη της βιομηχανίας; Ή απλώς οι προβλέψεις έχουν μικρή απόκλιση μερικών ετών; Σε κάθε περίπτωση, η αυτοματοποίηση της ανθρώπινης ευφυΐας – το να έχεις IQ ιδιοφυΐας σε ένα στικάκι USB (ή σε έναν πύραυλο) – δεν είναι πλέον ένα ακραίο σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Αν υπήρχε κάποιο άλλο τεχνολογικό πεδίο, όπου ένα μοντέλο όπως το GPT-5 της OpenAI ξεπερνά την ακρίβεια επιπέδου PhD σε φυσική, βιολογία και χημεία, θα μονοπωλούσε τα πρωτοσέλιδα των ειδήσεων.
Η “Εθνικοποίηση” της AI: Ποιος ελέγχει το μέλλον της Τεχνητής Νοημοσύνης;
Είναι αλήθεια ότι η AI σήμερα είναι πιο προσβάσιμη από ποτέ.
Το AlphaFold 3, το οποίο προβλέπει τις δομές και τις αλληλεπιδράσεις όλων των μορίων της ζωής, είναι ελεύθερα διαθέσιμο.
Η DeepMind υπό τον Demis Hassabis επιβλέπει αυτό το έργο. Οι περισσότερες εκδόσεις του ChatGPT είναι δωρεάν για το κοινό.
Η Meta διατηρεί τα AI μοντέλα της ανοιχτού κώδικα.
Οπότε, μήπως η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν περιορίζεται από εθνικά σύνορα;
Όχι ακριβώς.
Ο Dario Amodei της Anthropic, της εταιρείας πίσω από το Claude 3.5 Sonnet, δήλωσε το 2024 ότι “αν θέλουμε η AI να υποστηρίζει τη δημοκρατία και τα ατομικά δικαιώματα, θα πρέπει να παλέψουμε γι’ αυτό”.
Επίσης προειδοποίησε ότι “είναι κρίσιμο οι δημοκρατίες να έχουν το πάνω χέρι στη δημιουργία ισχυρής AI”, γιατί διαφορετικά “ο AI-powered αυταρχισμός είναι ένα πολύ τρομακτικό σενάριο”. Οι δημοκρατίες, είπε, πρέπει να θέσουν τους όρους για το πώς θα εμφανιστεί αυτή η ισχυρή νοημοσύνη, τόσο για να αποτρέψουν την κυριαρχία αυταρχικών καθεστώτων όσο και για να αποσοβήσουν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Δεν βρίσκεις αυτή την οπτική συναρπαστική; Δεν έχει σημασία. Γιατί, σύμφωνα με τον Sam Altman, δεν έχουμε άλλη επιλογή. Τον Ιούλιο του 2024, δήλωσε ότι “το επείγον ερώτημα της εποχής μας” είναι: “Ποιος θα ελέγχει το μέλλον της Τεχνητής Νοημοσύνης;”. Για τον Altman, η απάντηση είναι ξεκάθαρη: πρέπει να είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Όσο κι αν κάποιοι επιμένουν να βλέπουν την AI ως εργαλείο καινοτομίας, η πραγματικότητα δείχνει πως μετατρέπεται σε πεδίο μάχης μεταξύ εθνών. Η συζήτηση δεν αφορά μόνο τη δημοκρατία vs αυταρχισμό, αλλά και το ποιος θα θέσει τους κανόνες για τον πιο ισχυρό τεχνολογικό μετασχηματισμό της ιστορίας. Αυτό που κάποτε έμοιαζε με ουδέτερη επιστημονική πρόοδο, γίνεται τώρα το απόλυτο γεωπολιτικό διακύβευμα. Και αν οι κορυφαίοι παίκτες της AI έχουν δίκιο στις προβλέψεις τους, τότε αυτός ο αγώνας δεν είναι υπόθεση του μακρινού μέλλοντος – αλλά των επόμενων λίγων ετών.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Inst
